«Το ποδοσφαιρο της Ευρωπαικης Ενωσης» του Κυριακου Κεντρωτη

Στην παρουσίασή του στην Κομοτηνή «έβαλε γκολ»

Μια ομολογουμένως ιδιαίτερη εκδήλωση είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν όσοι εκ των συμπολιτών παραβρέθηκαν στο χώρο του Δημοκρίτειου Βιβλιοπωλείου, όπου η Σχολή Επιστημών  Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης είχε την πρωτοβουλία να παρουσιάσει το βιβλίο «Το ποδόσφαιρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης- Περισσότερο από ένα παιγνίδι και μια Ένωση» του Κυριάκου Κεντρωτή, καθηγητή στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, με γνωστικό αντικείμενο τις εξωτερικές σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
 
Ομολογουμένως ιδιαίτερη τόσο για το ίδιο το βιβλίο και τον τίτλο του που συνδέει και παραλληλίζει απρόσμενα την πορεία και την εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μ’ αυτή του ποδοσφαίρου, όσο και για τον φορέα της διοργάνωσής της, τη Σχολή Επιστημών  Φυσικής  Αγωγής και Αθλητισμού, που για πρώτη φορά «κατεβαίνει» στο γήπεδο των βιβλιοπαρουσιάσεων στην πόλη, και όχι μόνον…
 
Αφού τόσο ο αναπληρωτής καθηγητής της ΣΕΦΑΑ Αντώνης Καμπάς, ο αναπληρωτής καθηγητής της Νομικής Σχολής Μιχάλης Χρυσομάλλης, όσο και ο συγγραφέας Κυριάκος Κεντρωτής κατάφεραν να «εξουδετερώσουν» τους άτεγκτους κανόνες μιας επιστημονικής μονογραφίας, να «σεντράρουν» στην καλά περιφρουρημένη «εστία» της και να βάλουν «γκολ» στο γήπεδο του διαλόγου και της συζήτησης για πολύ σημαντικά θέματα που απασχολούν τους ευρωπαίους πολίτες, μεταξύ των οποίων κι εμείς, θέματα όπως τι συμβαίνει με την πορεία προς την ολοκλήρωση της Ε.Ε. που φαίνεται παγωμένη σήμερα, πώς χειρίστηκαν το όραμα για λιγότερο έθνος-κράτος οι επιτελείς της, «η εθνική και ευρωπαϊκή διακυβέρνηση βοήθησαν στην επιτάχυνση του οράματος της πολιτικής της ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, ενώ στη σημερινή της συγκυρία, οι κυρίαρχοι των αγορών εκμεταλλεύονται αυτή τη δυναμική για τον πλήρη έλεγχό της (του μέρους) που φτάνει στον πυρήνα της ίδιας της πολιτικής (του όλου), γράφει εξάλλου ο Κυριάκος Κεντρωτής (σ. 189).
 

Κι ακόμη για τον «μονόδρομο της κρατούσας νεοφιλελεύθερης κοσμοθεωρίας επί κρατών, λαών και πολιτών», που στο μεν ποδόσφαιρο μετάλλαξε τις ομάδες σε εταιρείες, στην δε πολιτική με την επικράτηση των δυνάμεων της αγοράς οδήγησε «κράτη και πολίτες [να] «ξεγυμνώνονται» και [να] βασανίζονται από θεσμούς και στόχους ζόμπι, που βαφτίζονται από πολιτικούς και τεχνοκράτες ως παράδεισοι της βιώσιμης ανάπτυξης και της υγιούς ανταγωνιστικότητας.» (σ.191).
 
Μια συζήτηση για την Ευρωπαϊκή Ένωση που έθεσε και μια σειρά ακόμη ζητημάτων-ερωτημάτων που είναι διάχυτα στην κοινωνία, όπως την έλλειψη σφυρηλάτησης της ταυτότητας του Ευρωπαίου πολίτη από τις πρώτες βαθμίδες της εκπαίδευσης, την ψευδή συνείδηση που είχαμε αναπτύξει ως έλληνες απέναντι στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα τον καιρό της ευημερίας, και τη συνακόλουθη μεταστροφή μας τον καιρό των μνημονίων, όπου όλοι, από πρώτοι φιλοευρωπαϊστές μετατραπήκαμε σε ευρωσκεπτικιστές,  και τη γενιά του Erasmus, στην οποία πολλοί θεωρητικοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης,  αναθέτουν σήμερα τη διάσωσή της.
 
Μια ιδιαίτερη λοιπόν εκδήλωση, σε μια επαρχιακή πόλη, με αφορμή μια ιδιαίτερα καλογραμμένη επιστημονική μονογραφία, που εκ προοιμίου θα μπορούσε να εκληφθεί ως απροσπέλαστη, την οποία συντόνισε η φιλόλογος και επιμελήτρια εκδόσεων Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη και εισήγαγε χαιρετίζοντας η κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, καθηγήτρια κ. Μαρία Μιχαλοπούλου. Υποσχόμενη και άλλες ανάλογες εκδηλώσεις, εστιάζοντας στην έδρα Jean Monnet, που ανέλαβε ο εκ των ομιλητών της εκδήλωσης, αναπληρωτής καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΔΠΘ, κ. Μιχάλης Χρυσομάλλης, εξαιρετικό γεγονός όχι μόνον για το Δημοκρίτειο αλλά και ιδιαίτερη τιμή για την πόλη.
 
Ακολούθησαν οι εισηγήσεις των δύο καθηγητών του Δημοκριτείου, των κ.κ. Καμπά —την εισήγηση του οποίου φιλοξενούμε ακολούθως—  και Χρυσομάλλη, η παρουσία των οποίων υπήρξε καταλυτική στην κατανόηση ενός καλογραμμένου, αλλά εξαιρετικά πυκνού βιβλίου, που αναφέρεται αλλά και αναλύει διεξοδικά δυο μέγιστα κοινωνικοπολιτικά «θέματα»: το ποδόσφαιρο και την Ευρωπαϊκή Ένωση, σχεδόν από την αρχή τους.

Μιχάλης Χρυσομάλλης, αναπληρωτής καθηγητής της Νομικής Σχολής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης «Φρέσκο, πρωτότυπο και ενδιαφέρον βιβλίο» 

Ο αναπληρωτής καθηγητής του Δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κάτοχος της έδρας Jean Monnet για το διάστημα 2016-2019, Μιχάλης Χρυσομάλλης, στην εισήγησή του προσπάθησε να υπηρετήσει και τις ανάγκες της βιβλιοκριτικής και της παρουσίασης, όπως ανέφερε,  ξεκινώντας από τον σχολιασμό του τίτλου και τη γενική κτητική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που δεν αντιστοιχεί, όπως είπε, απολύτως στο περιεχόμενο.  Χαρακτήρισε το βιβλίο του Κυριάκου Κεντρωτή «ως φρέσκο πρωτότυπο και ενδιαφέρον», τη μεθοδολογία διαλόγου ποδοσφαίρου – Ευρωπαϊκής Ένωσης απαιτητική, εξαιρετική την ποιότητα της προσέγγισης από τον συγγραφέα του ποδοσφαίρου, με τα μεγάλα θεσμικά ζητήματα της ΕΕ να είναι παρόντα στο βιβλίο. 

Αντώνης Καμπάς, αναπληρωτής καθηγητής  ΣΕΦΑΑ του ΔΠΘ «Το ποδόσφαιρο χρησιμοποιείται στο βιβλίο ως  πλαίσιο για να αξιολογήσουμε και να αντιληφθούμε την άγνωστη και αφηρημένη Ευρωπαϊκή Ένωση» 

«Η βιβλιοπαρουσίαση αυτή δεν είναι μόνο η πρώτη της ΣΕΦΑΑ αλλά και η πρώτη δική μου. Είμαι δε ιδιαίτερα ευτυχής που αυτή μου η εμπειρία, μια εντελώς νέα για μένα ομολογώ, ξεκινάει με ένα βιβλίο τόσο ενδιαφέρον, συναρπαστικό θα έλεγα και έναν συγγραφέα τον Κυριάκο Κεντρωτή, με τον οποίο μας δένει μια όμορφη και αλησμόνητη συγκατοίκηση στα χρόνια των σπουδών στη Γερμανία. Σε εκείνη τη συγκατοίκηση με τους αδελφούς Κεντρωτή οφείλω σε σημαντικό βαθμό νέους ορίζοντες γνώσης και ιδιαίτερες νότες κουλτούρας.
 
Θ’ αρχίσω τη δική μου αναφορά με λίγες λέξεις για το συγγραφέα. Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Κυριάκος Κεντρωτής είναι πτυχιούχος  του  Τμήματος  Πολιτικής  Επιστήμης  και  Δημόσιας Διοίκησης  της Νομικής  του ΕΚΠΑ με διδακτορικό από το Πανεπιστήμιο του Kaiserslautern. Έχει διδάξει σε διάφορα Πανεπιστήμια και έχει ένα πλούσιο έργο στο αντικείμενο των σύγχρονων εξελίξεων στην ΕΕ και στην ΝΑ Ευρώπη στο πλαίσιο πάντα των Διεθνών Σχέσεων και σε συνδυασμό με ιστορικά δεδομένα.
 
Και ας ξεκινήσω τον σχολιασμό μου από τον τίτλο του βιβλίου «Το ποδόσφαιρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Μία κατεξοχήν μεταφορά που δεν πρέπει να την δούμε ως γλωσσική 'παρεκτροπή' από την κυριολεξία ή σημασιολογική και πραγματολογική ανωμαλία, αλλά βασικό σχήμα μέσω τoυ οποίου το γράφων υποκείμενο, ο Κυριάκος Κεντρωτής, συλλαμβάνει νοητικά, κατηγοριοποιεί και εκφράζει γλωσσικά την εμπειρία του για το θεσμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως μια αντιστοίχιση οντοτήτων από ένα σχετικά άγνωστο, αφηρημένο ή δύσκολα προσεγγίσιμο γνωστικό «πεδίο-πηγή, την Ευρωπαϊκή Ένωση σε αντίστοιχες οντότητες σε ένα άλλο περισσότερο γνωστό, οικείο και συγκεκριμένο γνωστικό «πεδίο-στόχο», το ποδόσφαιρο, προκειμένου να χρησιμοποιήσουμε τις γνώσεις που έχουμε για το ποδόσφαιρο ως πλαίσιο για να αξιολογήσουμε και να αντιληφθούμε την άγνωστη και αφηρημένη Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι για την ακρίβεια μία εννοιολογική μεταφορά που μπορεί μεν να διευκολύνει την νοητική επεξεργασία του θεσμού της ΕΕ από τους αποδέκτες, είναι ωστόσο ταυτόχρονα μία αποτελεσματική τεχνική πειθούς στο μέτρο που εστιάζει σε μία πλευρά μιας έννοιας αποκρύπτοντας παράλληλα άλλες.
 

Στο βιβλίο τώρα. «Το ποδόσφαιρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης» του Κυριάκου Κεντρωτή δεν μιλάει για την ΕΕ μέσω του ποδοσφαίρου, ούτε βέβαια για το αντίστροφο, όπως γράφει στον πρόλογό του ο Δημήτρης Ακριβούλης.
 
Στο βιβλίο ο Κεντρωτής συνομιλεί με τον Galeano, τον Ουρουγουανό συγγραφέα του «Μνήμες Φωτιάς» και του «Τα χίλια πρόσωπα του ποδοσφαίρου», μιλώντας για το ποδόσφαιρο και την ΕΕ σαν να πρόκειται για μια ενιαία ιστορία. Είναι προφανές ότι και ο Κεντρωτής και ο Galeano λατρεύουν το ποδόσφαιρο γι’ αυτό και κάποιες φορές δε διστάζουν να παίξουν μπάλα στο βιβλίο και μάλιστα με άριστη τεχνική. Ο Galeano δίνει πολιτικές πάσες ως ξεναγός του ποδοσφαίρου μέσω της πολιτικής και ο Κεντρωτής ποδοσφαιρικές, αφού το ίδιο το βιβλίο τον καθιστά  ξεναγό της πολιτικής μέσω του ποδοσφαίρου.
 
Το ποδόσφαιρο, όπως γνωρίζουμε είναι ένα παιχνίδι και η πλειοψηφία των θεωριών για το παιχνίδι ορίζουν ως βασικό του γνώρισμα την ελεύθερη δραστηριότητα σε αντίθεση προς την αλλοτριωμένη εργασία. Είναι όμως το ποδόσφαιρο σήμερα ένα παιχνίδι; Όχι, προφανώς όχι. Η ουσία του ποδοσφαίρου σήμερα δεν είναι η χαρά, η διασκέδαση και η συλλογικότητα αλλά η σύγκρουση. Το ποδόσφαιρο εδώ και δεκαετίες έπαψε να είναι παιχνίδι· το ποδόσφαιρο είναι εργασία γράφει το 1970 ο Γερμανός, μαρξιστής, κοινωνικός ψυχολόγος Gerhard Vinnai στο βιβλίο του “Fußballsport als Ideologie” («Το Ποδόσφαιρο ως Ιδεολογία»).
 
Δεν είναι το ποδόσφαιρο πολιτική λοιπόν; Τι είναι πολιτική; Είναι η κάθε μας μέρα, οι ενέργειές μας, οι σκέψεις μας και όλ’ αυτά επηρεάζουν και το ποδόσφαιρο κι όλο τον αθλητισμό.
 

Τι είναι αυτό λοιπόν που ελκύει τον Κεντρωτή να βάλει το ποδόσφαιρο στο προσκήνιο και την ΕΕ να παίζει μπάλα;
Μα φυσικά το υπέρτατο και αδιαμφισβήτητο χαρακτηριστικό του ποδοσφαίρου: η ελκυστικότητα! Η τεράστια δημοφιλία του το έχει καταστήσει ένα κοινωνικό φαινόμενο των σύγχρονων κοινωνιών και ιδεολογικό μηχανισμό του κράτους κι αυτό σε ανατολή και δύση. Όσο μάλιστα κι αν αμφισβητείται το ποδοσφαιρικό αθλητικό σύστημα, οι αξίες και η ιδεολογία του, το ποδόσφαιρο δεν παύει να είναι πολιτικό και αποτελεί γρανάζι του καπιταλισμού. Παράγει πρωταθλητές, επιδόσεις, θέαμα, ρεκόρ.
 
Στον αντίποδα του ελκυστικού ποδοσφαίρου η ΕΕ σε πτώση, ίσως και κάθετη. Η ιδέα λοιπόν του ευρωπαϊστή Κεντρωτή είναι να αξιοποιήσει την ποδοσφαιρική υπεραξία για να εξυψώσει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση κι αυτό το κάνει με αγάπη και σεβασμό και στο ποδόσφαιρο και στην ΕΕ.
 
Στο εγχείρημα αυτό τα συνθήματα της Barcelona από το 1968 “Mes que un club” (κάτι παραπάνω από ένας σύλλογος)  με αναφορά στην ιδιαίτερη περίπτωση της Καταλονίας, την οικουμενικότητα, την αλληλεγγύη και τη δημοκρατία, και της ΕΕ από το 1969  “United in Diversity” (ενότητα στην ποικιλομορφία) που συμβολίζει την απόφαση των ευρωπαίων να ενωθούν παρά την πολυμορφία και να συνεργαστούν για την ειρήνη και την ευημερία, φαντάζουν εκπληκτικά συμπτωματικά-ίδια και χαρίζονται ως δώρο στην αρχική ιδέα του Κεντρωτή που στην κυριολεξία κεντάει πάνω σε αυτό τον κοινό καμβά.
 
Ας μην ξεχνάμε τη συγκυρία του συνθήματος της Barcelona: ο μόλις νεοεκλεγείς πρόεδρός της Ναρθίς ντε Καρέρας στις 17/1/1968 δίπλα στον εκπρόσωπο του Φράνκο ανακοίνωνε κοιτάζοντάς τον μάλιστα:
– Η Μπαρτσελόνα είναι κάτι παραπάνω από ένας σύλλογος. Η Μπαρτσελόνα είναι κάτι περισσότερο από μια Κυριακή που βλέπουμε την ομάδα μας να παίζει. Είναι πολλά περισσότερα απ' όλα αυτά. Είναι ένα πνεύμα ριζωμένο μέσα μας και τα χρώματά της τα αγαπάμε πάνω απ' όλα.  Αυτά τα λόγια έμεινα στην ιστορία, πέρασαν χωρίς αντίδραση από τους κυβερνητικούς, όμως ταυτόχρονα ξεσήκωσαν τους καταπιεσμένους Καταλανούς.  Η ισπανική υπερομάδα λοιπόν γίνεται ιδανικός «οδηγός» στην αναζήτηση του συγγραφέα για άλλα επίπεδα παρουσίασης, ερμηνείας και κατανόησης της ΕΕ και των πολιτικών της.  Χαρακτηριστικό παράδειγμα που αναφέρεται στο βιβλίο, η επιχειρησιακή στρατηγική διαφήμισης της Barcelona στις καπιταλιστικές αγορές και η συνθήκη της Λισαβόνας ως ΤΗΣ συνθήκης προώθησης της ανταγωνιστικότητας και καινοτομίας του προϊόντος ΕΕ.
 
Η χρήση της ορολογίας του ποδοσφαίρου στη δομή των κεφαλαίων «Πριν από το ματς», «Α΄ Ημίχρονο», «Β΄ Ημίχρονο», και φυσικά το κλασικό «Γ΄ Ημίχρονο», με την κριτική και την προετοιμασία για το επόμενο ματς, φαίνεται ιδανική επιλογή και ο τρόπος παρουσίασης του ποδοσφαίρου και της πολιτικής στα επιμέρους κεφάλαια κάνει το βιβλίο ευκολοδιάβαστο και σχεδόν διασκεδαστικό.
 
Ποιος κλώτσησε πρώτος μπάλα, ίσως ένα παιδί σε κάποιο οροπέδιο, στο Νεπάλ, αλλά πάντως, όχι οι μπαλαδόροι Βρετανοί αφού τους έδωσαν πάσα οι Ρωμαίοι, όπως μας πληροφορεί ο συγγραφέας. Οι Βρετανοί, πολυταξιδεμένοι γαρ, διέδωσαν το παιχνίδι σε όλες τις αποικίες τους και το εξέλιξαν σε πολιτικό εργαλείο σε μάχη, σε αγώνα, αντιγραφή του δικομματισμού τους, μια αέναη αντιπαράθεση ανάμεσα σε συντηρητικούς και εργατικούς.
 
Celtics και Rangers στη Βρετανία έχουν θρησκευτικές διαφορές, Boca Juniors των φτωχών και River Plate των πλουσίων στην Αργεντινή, Milan αλλά και Inter και Juventus του Βορρά εναντίον της Napoli του Νότου, και φυσικά η Real του κατεστημένου και του Φράνκο απέναντι στους αδικημένους της Καταλονίας και της Barcelona. 
 
Το παιχνίδι των τρελών (έτσι μας πληροφορεί ο Κεντρωτής ότι χαρακτηρίζεται το ποδόσφαιρο στην ήπειρο των τρελών τη Λατινική Αμερική) μέχρι και σήμερα προσφέρει στις εκκλησίες του λαού, τουλάχιστον μια γιορτή τη βδομάδα. Μόνο που αυτή η γιορτή συχνά-πυκνά μετατρέπεται σε άγρια σύγκρουση μεταξύ αποκλεισμένων και κοινωνικά καταπιεσμένων μαζών. 
 
Στο γήπεδο της ΕΕ στο Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο  η μπάλα στα καλύτερά της, φάουλ, πέναλτι, οφσάιντ και οπαδοί αλλά και γκολ από το 1999 ως το 2013 ο Κεντρωτής καταγράφει πανδαισία ποδοσφαιρικής ορολογίας και συμπεριφοράς.
 
Και ΝΑ η ομάδα παρουσιάζεται στο γήπεδο. Όχι όπως παλιά με έναν προπονητή, αλλά με ένα ολόκληρο team: τεχνικό και βοηθό και γυμναστές και φυσιοθεραπευτές και γιατρό, μια πλήρη ομάδα στελεχών εξειδικευμένων για τις επιμέρους αποστολές, όπως άλλωστε ένα team υποστηρίζει και τη σύγχρονη πολιτική που παίζει τη δική της μπάλα.
 

Δεν θα σας πω άλλα για το συναρπαστικό αυτό βιβλίο. Θα περιοριστώ να αναγνώσω 4 αγαπημένα σημεία.
 
Το ποδόσφαιρο ως παιχνίδι, κουβαλώντας εντός του τη συνεύρεση και τον αγώνα για επικράτηση, συνδέεται άρρηκτα με τα φαινόμενα του εθνικισμού, του ρατσισμού, της βίας. Ως «παιδί που ανδρώθηκε» στον βιομηχανικό και τεχνολογικό καπιταλισμό, κουβαλάει εκ φύσεως τον ανταγωνισμό-διαχωρισμό, που είναι σύμφυτος της πολιτικής και οικονομικής ζωής και της κοινωνίας γενικότερα. 
 
Στην πορεία του 20ού αιώνα το κυρίαρχο πολιτικοοικονομικό σύστημα «σπρώχνει» τον κόσμο να εκτονωθεί στα γήπεδα, που λειτουργούν ως θάλαμοι αποσυμπίεσης της κοινωνικής καταπίεσης και του αποκλεισμού. Τότε ξεκινά ένας φαύλος κύκλος, όπου το ποδόσφαιρο μετατρέπεται από αφορμή σε αιτία των προβλημάτων, λόγω της βίας που προκαλείται στους αγωνιστικούς χώρους, ενώ οι κυρίαρχες ελίτ «εκπλήσσονται» και «εξανί­στανται» από την αγριότητα των μαζών που επιστρέφει εναντίον τους, εξαιτίας της δικής τους καθημερινής αγριότητας από την εφαρμογή των πολιτικών έναντι των πολιτών σε ατομική και συλλογική βάση. Το άμε­σο αποτέλεσμα είναι ότι η κοινωνία εν όλω ή εν μέρει, ιδίως η φιλήσυχη μεσαία τάξη της, φοβάται από την επικινδυνότητα των γηπέδων στην κα­θημερινότητά της, ζητώντας τον άμεσο και πλήρη έλεγχο της κατάστασης από τις κρατικές δυνάμεις καταστολής και πρόληψης. Το έμμεσο αποτέ­λεσμα είναι το επιζητούμενο άλλοθι για την αναγκαιότητα «επιτηρούμενης δημοκρατίας».
 
Το ποδόσφαιρο κουβαλάει εντός του, από τη φύση του, τον «παράδεισο» της ολοκλήρωσης ως απλού παιχνιδιού κι ως μέσου διαπαιδαγώγησης και κοινωνικής συμμετοχής για όλους τους δρώντες και τους συμμετέχοντες σε αυτό. Από τη στιγμή που ο «παράδει­σος» συνδέθηκε με το κέρδος, από τη στιγμή που η επιχειρηματικότητα θα έδινε ακόμη περισσότερες προοπτικές (υλικές και μη) στους συμμετέχοντες παίκτες, παράγοντες και οπαδούς, τότε άρχισε να διαβρώνεται και ένα από τα τελευταία προπύργια έκφρασης του λαού, των μη προνομιούχων, και να συνδέεται περισσότερο με τη βία και τον χουλιγκανισμό, που, ούτως ή άλλως, τον βίωναν oι λαοί στο πετσί τους έξω από το γήπεδο, αλλά τώρα ήσαν αυτοί οι αίτιοι.
 
– Το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για το κοινό μέλλον της Ευρώπης και των λαών της είχε αυτή τη δύναμη της μπάλας: να οραματίζεται το μέλλον με πολ­λά «γκολ-πολιτικές» μέσα από τους ποδοσφαιρικούς αγώνες, όπου θα ξε­τυλίγεται η ευρωπαϊκή μνήμη των αγώνων και των θυσιών, ο θεματοφύλακας για το μέλλον μετά την καταστροφή των πολέμων.

 
Το βιβλίο του Κυριάκου Κεντρωτή ξαναβάζει όλους εμάς που αγαπάμε τη μπάλα απέναντι στην τηλεόραση. Όχι βέβαια στη σημερινή αλλά σε εκείνην της γενιάς μας όπου μια φωνή μας δονούσε και μας ένωνε, όπως τραγουδούσε ο μοναδικός Λουκιανός.
Στη τηλεόραση της «Αθλητικής Κυριακής» του Γιάννη Διακογιάννη.» 
 
Την εκδήλωση τίµησαν µε την παρουσία τους, ο αντιπρύτανης οικονοµικών κ. Φώτης Μάρης, η πρόεδρος του Τµήµατος Ελληνικής Φιλολογίας κ. Ζωή Γαβριηλίδου, ο καθηγητής των Διεθνών Σχέσεων της Νοµικής Σχολής του ΔΠΘ κ.Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος, οι οποίοι µε τις ερωτήσεις τους συνέβαλαν στον γόνιµο διάλογο για το µέλλον της Ευρώπης, ο καθηγητής κ.Γιώργος Κεντρωτής, ο επίκουρος καθηγητής του ΔΠΘ κ.Βασίλης Γραµµατίκας, ο φιλόλογος κ.Σπύρος Κιοσσές, η κ. Αρτεµις Τσολάκη, η κ. Κωνσταντίνα Κατσαρή και πολλοί πολλοί άλλοι.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.