Ιστορια των συμβολων: Η ημισεληνος

Την ημισέληνο την ταυτίζουμε όλοι σήμερα με το ισλάμ, μουσουλμάνοι και χριστιανοί, αφού αυτή υπάρχει ως σύμβολο στις σημαίες πολλών κρατών που έχουν ως επίσημη θρησκεία την ισλαμική. Μία από αυτές είναι και η σημαία της σύγχρονης Τουρκίας, αλλά είναι γνωστό ότι υπήρχε και στην παλαιότερη σημαία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που ήταν πράσινη, το ιερό χρώμα του ισλάμ και του Προφήτη Μωάμεθ.

Πολλοί, λοιπόν, πιστεύουν λανθασμένα ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία δημιούργησε την ημισέληνο ως σύμβολό της αμέσως μετά την οθωμανική κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης το 1453. Κι όμως το σύμβολο αυτό δεν ανήκε πριν από την Άλωση στους Οθωμανούς, αλλά στο Βυζάντιο, και οι τελευταίοι μόνο μετά από την κατάκτηση της Βασιλεύουσας το οικειοποιήθηκαν και το έκαναν σύμβολο της αυτοκρατορίας τους. Από αυτούς το πήραν αργότερα και οι υπόλοιποι μουσουλμάνοι, κάνοντας την ημισέληνο να ταυτιστεί εξολοκλήρου με το ισλάμ.

«Το σύμβολο αυτό δεν ανήκε πριν από την Άλωση στους Οθωμανούς, αλλά στο Βυζάντιο και οι τελευταίοι μόνο μετά από την κατάκτηση της Βασιλεύουσας το οικειοποιήθηκαν και το έκαναν σύμβολο της αυτοκρατορίας τους. Από αυτούς το πήραν αργότερα και οι υπόλοιποι μουσουλμάνοι, κάνοντας την ημισέληνο να ταυτιστεί εξολοκλήρου με το ισλάμ. Οι αρχικές καταβολές του συμβόλου αυτού, όμως, δεν είναι ούτε χριστιανικές, αλλά παγανιστικές, αφού το σύμβολο αυτό ήταν το σύμβολο της Θεάς Άρτεμης από την αρχαιότητα»

Οι αρχικές καταβολές του συμβόλου αυτού, όμως, δεν είναι ούτε χριστιανικές, αλλά παγανιστικές, αφού το σύμβολο αυτό ήταν το σύμβολο της θεάς Άρτεμης από την αρχαιότητα. Ταυτίστηκε με την πόλη του Βυζαντίου το 339 π.Χ., σύμφωνα με θρύλο κατά τον οποίο όταν ο Φίλιππος Β΄ ο Μακεδών πολιόρκησε την τότε αποικία των Μεγαρέων, το Βυζάντιο. Τη νύχτα της επίθεσης είχε πανσέληνο αλλά και συννεφιά. Ο θρύλος, λοιπόν, μας λέει ότι όταν φάνηκε το φεγγάρι πίσω από τα σύννεφα, τα σκυλιά της πόλης άρχισαν να γαβγίζουν, ξυπνώντας τους κατοίκους της, οι οποίοι κατάφεραν να διώξουν τους Μακεδόνες. Έτσι, η σωτηρία της πόλης αποδόθηκε στη θεά Άρτεμη και έκτοτε το σύμβολο της πόλης έγινε η ημισέληνος. Εξακολούθησε δε να χρησιμοποιείται ως σύμβολο του Βυζαντίου ευρέως μέχρι και το 330 μ.Χ., οπότε και αντικαταστάθηκε στο μεγαλύτερο μέρος του από τον χριστιανικό σταυρό. Πάντως η υιοθέτησή του από τους Οθωμανούς και ορισμένα βυζαντινά νομίσματα, των πρώιμων κυρίως βυζαντινών χρόνων, τα οποία έχουν βρεθεί με την απεικόνιση της ημισελήνου, δείχνουν ότι το σύμβολο αυτό συνέχισε να χρησιμοποιείται, έστω και περιορισμένα, μέχρι και το 1453 ως σύμβολο της πόλης.

Να σημειώσουμε βέβαια εδώ ότι λανθασμένα την αποκαλούμε ημισέληνο, αφού το σύμβολο στην πραγματικότητα δεν απεικονίζει το μισό φεγγάρι, αλλά το τέταρτό του. Η ορθή ονομασία, επομένως, είναι αμφίκυρτος σελήνη.

*Η Λεύκη Σαραντινού είναι φιλόλογος, ιστορικός και συγγραφέας. Τελευταίο της βιβλίο η ιστορική μελέτη «Μύθοι που έγιναν ιστορία», εκδόσεις Ενάλιος, Αθήνα 2020.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.