«Κουμασια» με… γοητεια η «Ο βιογραφος» της Ελεαννας Βλαστου

Μια επιχειρηματική οικογένεια προσλαμβάνει βιογράφο προκειμένου να αγιοποιηθεί απαλείφοντας μελανές της σελίδες- Συναρπαστική αφήγηση μικρής και μεγάλης ιστορίας

Κάθε μυθιστόρημα, νουβέλα ή διήγημα που σέβεται τον εαυτό του θέτει πολλά προβλήματα, είτε πρόκειται για το «Έγκλημα και τιμωρία» του Ντοστογέφσκι είτε για τη «Στενή πύλη» του Αντρέ Ζιντ είτε για τον «Θησαυρό του χρόνου» του Μένη Κουμανταρέα και τα «Ρέστα» του Κώστα Ταχτσή. Έτσι ακριβώς και με τη νουβέλα της Ελεάννας Βλαστού «Ο βιογράφος» που, ενώ τη διαβάζεις, δεν παύεις να αναρωτιέσαι πώς είναι δυνατόν μέσα σε ένα κείμενο εκατόν εξήντα οκτώ σελίδων να χωρέσουν όλα όσα κατηγορηματικά αναφέρει το οπισθόφυλλο, αφού πρόκειται για «μια νουβέλα για τη μεταπολεμική και μεταπολιτευτική ελληνική κοινωνία, γι’ αυτούς που επιβίωσαν και αυτούς που κυριάρχησαν, με τις ικανότητες, τον κυνισμό και τις συναλλαγές τους, προσωπικές και οικονομικές, δοσμένη με αμεσότητα, χιούμορ και κριτική ματιά».
 
 Θα ήταν πρόθυμος κανείς να αγνοήσει το μεγαλεπήβολο των λόγων αυτών αν το πλαίσιο παρέμενε όντως η μεταπολεμική και μεταπολιτευτική Ελλάδα και δεν προεκτεινόταν προς τα πίσω, έστω και με σύντομες, χαρακτηριστικές ωστόσο αναφορές. Για παράδειγμα, το 1936, όταν εκδίδεται το πρώτο τιμολόγιο της επιχείρησης του Σταύρου Χριστοδούλου, ή στον βομβαρδισμό του Πειραιά, τον Ιανουάριο του 1944, που συνιστά σαφέστατα πολεμική και καθόλου μεταπολεμική περίοδο. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια αμελητέα ασυνέπεια αν δεν υπήρχαν και άλλου είδους υφολογικές ανακολουθίες, όπως για παράδειγμα να εξαίρετοι ως προσόν το χιούμορ σε μια νουβέλα με τόσο δραματικά βεβαρημένους τον ορίζοντα και την ατμόσφαιρα. 

Αποκαλύψεις 

Μπορεί η επίμαχη λέξη – χιούμορ – να κάνει να ακούγονται ως οργανικές εκφράσεις του τύπου «ο Καμπέρης (σ.σ ο βιογράφος) ταχτοποίησε τα τσιγάρα, τον αναπτήρα, τον πάγο και, τέλος, ταχτοποίησε τα αρχίδια του και τους γλουτούς του πάνω στο σκαμπό» ή «εσύ είσαι μόνο για τον πούτσο αγόρι μου», αλλά ναρκοθετεί την οργή ή την αγανάκτηση, τις μεταστοιχειωμένες έστω πεζογραφικά, που θέλει να διατηρεί η αφηγήτρια απέναντι στις δυσώδεις ανακαλύψεις σε σχέση με το παρελθόν αλλά και το παρόν μιας οικογένειας επιχειρηματιών Την εμφανέστατη πρόθεση της καταγγελίας, όπως το οπισθόφυλλο πάλι την υπαινίσσεται γράφοντας «στην κεκλεισμένων των θυμών συζήτηση γνωριμίας (σ.σ. του βιογράφου με τα μέλη της βιογραφούμενης οικογένειας) δεν αναφέρεται βεβαίως τίποτα για το σκοτεινό παρελθόν στα χρόνια της Κατοχής ούτε για τον αδίστακτο ιδρυτή της επιχείρησης», νιώθεις να την εξουδετερώνει μια υπολανθάνουσα ή και φανερή γοητεία στη λεπτομερή απεικόνιση των ηρώων, ώστε ακόμη και ο χαρακτηρισμός «κουμάσι» για τον Νικόλα Χριστοδούλου, τον έναν από τους τρεις γιους του προέδρου της εταιρείας και πατριάρχη της οικογένειας, να εισπράττεται ως εύσημο. Ακόμη και αν απουσίαζαν οι ρήσεις του Πολ Βαλερί, του Αλμπέρ Καμί και του Ρολφ Ντομπέλι που ερωτοτροπούν με τη Δαλιδά, την Swiss Air, την πισίνα του ΟΑΚΑ και βέβαια τα twitter, τα facebook και τα Instagram, την αγωνία η Ελεάννα Βλαστού να γράψει ένα εντελώς σύγχρονο μυθιστόρημα θα την πρόδιδε η ύπαρξη του Θωμά Καμπέρη, του βιογράφου. 

Η πόρτα 

Μπορεί να αναλαμβάνει ο τελευταίος να συγγράψει τη βιογραφία της οικογένειας Χριστοδούλου, γιατί από πετυχημένος μεγαλόσχημος δημοσιογράφος βρίσκεται αιφνίδια, λόγω της περιλάλητης οικονομικής κρίσης, χωρίς δουλειά, αλλά η καταχώριση αυτού του σύγχρονου στοιχείου δεν μεταβάλλεται σε κάτι αποφασιστικό για την ίδια τη νουβέλα, αφού η καθ’ υπαγόρευσιν βιογραφία θα γραφόταν έτσι ή αλλιώς. Βέβαια, αυτό το ξεδιάλεγμα καλά κρυμμένων ανακολουθιών δεν σε εμποδίζει να διαβάζεις απνευστί τη νουβέλα «Ο βιογράφος» ακόμη και όταν υποψιάζεσαι πως αντλεί τα στοιχεία της, για παράδειγμα, από πέντε οικογένειες επιχειρηματιών και όχι από μία. Μήπως τελικά ενσωματώνεται τόσο καλά στον «Βιογράφο» ένα στοιχείο της σύγχρονης κοινωνίας μας, το να παρακολουθείς δηλαδή τα διαδραματιζόμενα μέσα από μια ορθάνοιχτη πόρτα, αλλά να τα απολαμβάνεις ιδιαίτερα μόνο όταν αισθάνεσαι πως τα παρατηρείς πίσω από μια κλειδαρότρυπα, χωρίς επιπλέον να νιώθεις ότι υπήρξες αδιάκριτος; Με τελικό μάλιστα αποτέλεσμα, χωρίς να σε ενοχλεί ιδιαίτερα, ότι τόσο η πόρτα όσο και η κλειδαρότρυπα δεν είναι παρά οι δύο όψεις ενός και του αυτού νομίσματος – νόμισμα βέβαια δύσκολα εξαργυρώσιμο από μια στοιχειώδη πραγματικότητα. 

Τοιχογραφία 

Όμως, όσο και αν το ενδιαφέρον μας το εξάπτει η προσμονή των ανακαλύψεων και όχι η εξέλιξη ενός χαρακτήρα – γεγονός που κάνει τους ήρωες αντί για αυθεντικά δρώντες να είναι απλώς τα ενεργούμενα -, δεν παύει η πλησμονή των γεγονότων να μη δημιουργεί κανενός είδους συνωστισμό. Αντίθετα, να παίρνουν ανάγλυφα τη θέση τους έστω και σε μια υπό αντικατάσταση τοιχογραφία. Ενώ παραλείψεις, όπως το να μνημονεύονται στις σημειώσεις του βιβλίου ως υπαρκτά πρόσωπα η Κούλα Μπέου και ο Νικόλας Κυρκίνης αλλά όχι και ο Χριστόφορος Κατσάμπας – που έχει γράψει επιπλέον ένα αυτοβιογραφικό απομνημόνευμα -, να μην επηρεάζουν μια, έτσι ή αλλιώς, συναρπαστική πλοκή.
 
Πηγή: www.tanea.gr

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.