Για τον νέο αναπτυξιακό νόμο

Αρχίζει σήμερα στη βουλή η συζήτηση για τον νέο επενδυτικό νόμο. Από την κυβέρνηση γίνεται προσπάθεια να πεισθούμε ότι το αναπτυξιακό πρόβλημα της χώρας θα λυθεί με αυτόν τον νόμο. Λάθος. Στην ανάπτυξη παίζουν σημαντικότερο ρόλο άλλοι παράγοντες (ρευστότητα, σταθερό επιχειρηματικό περιβάλλον, φιλοεπιχειρηματικό κλίμα στην κοινωνία, αναγκαίες υποδομές, τήρηση των νόμων κλπ), που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν.

Ο επενδυτικός νόμος είναι απλώς ένα εργαλείο. Ένα εργαλείο που προσπαθεί να παρέμβει : 1. στο να γίνουν επενδύσεις (που είναι σήμερα και το βασικό ζητούμενο) , 2. Στο τι είδους επενδύσεις θα γίνουν και 3. Στο σε ποιες περιοχές θα γίνουν.

Ας τα δούμε αυτά λίγο πιο αναλυτικά:

1. Αύξηση επενδύσεων
Τα χρόνια της κρίσης είχαμε αποεπένδυση. Οι ετήσιες αποσβέσεις των επιχειρήσεων (απλοϊκά: η φθορά των εγκαταστάσεων) ήταν μεγαλύτερες από τις ετήσιες επενδύσεις. Υπάρχουν κεφαλαιακές ανάγκες, τουλάχιστον 70 δισ. ευρώ, προκειμένου να επανέλθει το πάγιο κεφάλαιο της ιδιωτικής οικονομίας στα επίπεδα του 2010. Για να δει κανείς το μέγεθος της αποεπένδυσης, ας αναλογιστεί ότι το 2008 γίνονταν περίπου 23 δισ. ευρώ καθαρές νέες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου, ενώ το 2014 ήταν αρνητικές στα -13 δισ. ευρώ. Όχι μόνο, δηλαδή, δεν δημιουργείται νέο παραγωγικό κεφάλαιο, αλλά γίνεται ραγδαία αποξήλωση και όσου απέμεινε.

Εάν θέλουμε η οικονομία την επόμενη πενταετία να επανέλθει στα επίπεδα παραγωγής που είχε το 2008, χρειάζεται από το 2016 μέχρι το 2020 να γίνουν περίπου 90-100 δισ. ευρώ νέες παραγωγικές επενδύσεις σε όλη την κλίμακα επιχειρήσεων. Τα νούμερα αυτά από μόνα τους δείχνουν ότι ο επενδυτικός νόμος σε πολύ μικρό ποσοστό μπορεί να βοηθήσει από μόνος του.

2. Τι είδους επενδύσεις θα γίνουν
Προσωπικά ήμουν πάντα της άποψης ότι οι νόμοι δεν θα έπρεπε να εμπεριέχουν κλαδική πολιτική αλλά να αξιολογείται το επενδυτικό σχέδιο. Δυστυχώς στην Ελλάδα υπάρχει μια άλλη κουλτούρα: «ο κλάδος». Ακόμα και στις τράπεζες. Αν πας με σχέδιο σε τράπεζα του εξωτερικού για χρηματοδότηση θα σε ρωτήσουν «τι θα κάνεις διαφορετικά από τους άλλους». Εδώ θα σου πούνε: «Για να δούμε τι κάνει ο κλάδος». Γι’ αυτό όλες οι μελέτες, προτάσεις, νόμοι κλπ καταλήγουν σε ενίσχυση συγκεκριμένων κλάδων.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έχει πολύ ξεκάθαρη θέση επ’ αυτού: Δίνουμε βάρος στους παραδοσιακούς τομείς όπως κλωστοϋφαντουργία, ζάχαρη κλπ. Ήταν το χαρακτηριστικό μοτίβο επί Λαφαζάνη, δυστυχώς συνεχίζεται και επί δεύτερης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Ενώ θα έπρεπε να θέλουμε εξωστρεφείς, καινοτόμες, διεθνώς ανταγωνιστικές επιχειρήσεις, εμείς θέλουμε να αναστήσουμε ότι ίσχυε πριν 30 χρόνια και βασίζονταν κατά βάση στο φτηνό εργατικό δυναμικό.

Ευτυχώς στο σχέδιο του νέου αναπτυξιακού νόμου δεν αποτυπώνεται (μέχρι στιγμής;) αυτή η λογική.

Επίσης τα κυβερνητικά στελέχη βγαίνουν συνεχώς στα κανάλια και ισχυρίζονται ότι με τον νέο επενδυτικό νόμο θα ενισχύονται σε μεγαλύτερο βαθμό οι μικρές επιχειρήσεις. Μα δεν είναι κοινή πεποίθηση πλέον ότι ένα από τα δομικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας είναι το μικρό μέγεθος των ελληνικών επιχειρήσεων; Αντί λοιπόν να θεσπίζουμε κίνητρα για το μεγάλωμα των επιχειρήσεων, που θα τις καθιστούσε περισσότερο ανταγωνιστικές, εμείς στρεφόμαστε στις μικρές; Κάτι καταλάβαμε λάθος.

3. Που θα γίνουν οι επενδύσεις
Εδώ είναι που θα γίνουν οι μεγάλες συζητήσεις στη Θράκη και σε άλλες παραμεθόριες περιοχές, αν τα κίνητρα θα είναι τα ίδια με αυτά της Εύβοιας και γιατί να έρθει να επενδύσει κάποιος εδώ και όχι στην Αττική κλπ. κλπ. Προνομιακός τομέας ανταγωνισμού των τοπικών «παραγόντων» για να δείξουν ποιος είναι πιο «πατριώτης». Ίδια συζήτηση από την εποχή του Ν. 1262 του 1982, μια συζήτηση που πραγματικά έχει κουράσει.

Εν τω μεταξύ έχουν συμβεί πράγματα και θαύματα. Επενδύσεις δεν γίνονται πουθενά στην Ελλάδα, το κράτος δεν έχει χρήματα να εξοφλήσει τις επιδοτήσεις προηγούμενων επενδυτικών νόμων κλπ. Και από την άλλη τα σύνορα άνοιξαν και ανατολικά της Θράκης υπάρχει μια αγορά 70 εκατομμυρίων (Τουρκία) και βόρεια μια άλλη 30 εκατομμυρίων (Βουλγαρία, Ρουμανία). Εκεί θα έπρεπε να στραφεί η προσοχή μας, και εκεί θα έπρεπε να εστιάζουν οι «παράγοντες». Να παρθούν εκείνα τα μέτρα, που θα ενίσχυαν τη διείσδυση των ελληνικών επιχειρήσεων σε αυτές τις αγορές. Κατά την άποψη μου η υποβάθμιση των τελωνείων της Θράκης είναι πολύ σημαντικότερο πρόβλημα από τις 5 μονάδες παραπάνω ή λιγότερο στις επιδοτήσεις.

Συμπερασματικά: Βοηθούν οι επενδυτικοί νόμοι και ας προσπαθήσουμε να κάνουμε έναν όσο το δυνατόν καλύτερο, αλλά το παιχνίδι της ανάπτυξης αλλού θα κριθεί. Στο αν θα γίνουν οι μεγάλες δομικές αλλαγές, που θα αλλάξουν το παραγωγικό μοντέλο της χώρας, δηλαδή στις μεταρρυθμίσεις.

* Ο Σταμάτης Κουρούδης είναι επιχειρηματίας