Υπαρχει μελλον για την Ελλαδα των μνημονιων;

Διερωτώμαι κάθε φορά που οι εργαζόμενοι, οι αγρότες, διάφορες κοινωνικές ομάδες διαμαρτύρονται για την πολιτική των κυβερνήσεων από την εμπλοκή της χώρας στα μνημόνια μέχρι σήμερα. Όταν μια κυβέρνηση για να καθορίσει τον αριθμό των δόσεων πληρωμής του φόρου εισοδήματος ή για να αποφασίσει την παράταση του χρόνου απόσυρσης των αυτοκινήτων πρέπει να εξασφαλίσει την έγκριση των «θεσμών», τότε είναι ολοφάνερο ότι δεν κυβερνά τη χώρα, απλά διαχειρίζεται τις απαιτήσεις των μνημονίων όπως αυτές ερμηνεύονται από τους δανειστές. Στην ανακοίνωση της ελληνικής κυβέρνησης ότι θα καταθέσει νομοσχέδια για το ασφαλιστικό και το φορολογικό προκειμένου να επιταχύνει την αξιολόγηση, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι υπενθύμισαν ότι η διαδικασία νομοθέτησης είναι γνωστή και δεν αλλάζει: Δηλαδή προηγείται η συμφωνία σε επίπεδο θεσμών και αφού οι θεσμοί δώσουν τη συγκατάθεσή τους ακολουθεί η έγκριση από το κοινοβούλιο.
 
Όμως είναι δυνατό να ανακάμψει η χώρα στα πλαίσια κλειστών πολιτικών και οικονομικών θεσμών; Οι Daron Acemoglu και James Robinson στο έργο τους «Γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη» το αποκλείουν και αποδεικνύουν ιστορικά ότι η ανάπτυξη μιας χώρας επιτυγχάνεται μόνον με ανοιχτούς πολιτικούς και οικονομικούς θεσμούς. Σημειώνουν μάλιστα πρόσθετα: «Δεν είναι απαραίτητο ότι μια κοινωνία θα αναπτύξει ή θα υιοθετήσει τους θεσμούς που είναι οι καλύτεροι για την οικονομική μεγέθυνση ή την ευημερία των πολιτών της, επειδή ενδέχεται άλλοι θεσμοί να είναι ακόμη καλύτεροι για τα συμφέροντα αυτών που ελέγχουν την πολιτική και τους πολιτικούς θεσμούς… Επειδή δεν υπάρχει συναίνεση, οι κανόνες που ισχύουν σε μια κοινωνία καθορίζονται από την πολιτική, δηλαδή από το ποιος κατέχει την εξουσία και από το πώς ασκείται αυτή η εξουσία». Σήμερα, αναντίρρητα, η πολιτική εξουσία κατέχεται από τους «θεσμούς» και ασκείται υπέρ των συμφερόντων των ελίτ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
 
Μπορεί λοιπόν η χώρα μας να υπερβεί τα αδιέξοδά της μέσα από τους κλειστούς πολιτικούς και οικονομικούς θεσμούς των μνημονίων που, πέρα από την φτωχοποίηση του βιοτικού επιπέδου, της αποστερούν κάθε δυνατότητα ανάπτυξης; Όπως γράφει ο Ντάνι Ρόντρικ στο «Παράδοξο της παγκοσμιοποίησης»: «Γίνεσαι αυτό που παράγεις! Αυτή είναι η αναπόδραστη μοίρα των εθνών». Η Ελλάδα από το 1981 και μετά οδηγήθηκε βαθμιαία στην παραγωγική απαξίωση ενώ από το 2010 μηδενίστηκε παραγωγικά και σήμερα είναι αδύνατο να ανακάμψει με τις δεσμεύσεις που επιβάλλουν τα μνημόνια. Όμως χωρίς ανάπτυξη, παραγωγή και εξαγωγές, πώς μπορεί μια χώρα να μειώσει το χρέος και την ανεργία και να οδηγήσει το λαό στην ευημερία; Διότι το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, που εκφράζεται με κλάσμα με αριθμητή το χρέος και παρανομαστή το ΑΕΠ, μειώνεται όσο αυξάνει ο παρονομαστής. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνον με την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό. Ο Paul Krugman στο βιβλίο του «Τέλος στην Ύφεση, Τώρα!», υποστηρίζει ότι «δεν είναι και τόσο τραγικό το χρέος να συνεχίσει να αυξάνεται, αρκεί να αυξάνεται πιο αργά από το άθροισμα του πληθωρισμού και της οικονομικής ανάπτυξης», δηλαδή ο αριθμητής να αυξάνεται πιο αργά από τον παρονομαστή. Μάλιστα αναφέρει ως παράδειγμα το χρέος των 241 δις. δολαρίων των ΗΠΑ στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το οποίο αντιστοιχούσε στο 120% του ΑΕΠ, και δεν αποπληρώθηκε! Πώς; Το χρέος, ο αριθμητής του κλάσματος, ήταν το 1962 περίπου όσο και το 1946, δηλαδή παρέμεινε σταθερός. Όμως ο παρανομαστής, το ΑΕΠ, αυξήθηκε χάρη σε έναν συνδυασμό ήπιου πληθωρισμού και σημαντικής οικονομικής ανάπτυξης με αποτέλεσμα η αναλογία χρέους προς ΑΕΠ να πέσει το 1962 κατά 60% και να συνεχίσει να μειώνεται τις δεκαετίες του 1960 και του 1970. Η χώρα μας σήμερα έχει αποπληθωρισμό (-0,7% τον περασμένο Μάρτιο) και η ανάπτυξή της είναι μηδενική, ενώ κάθε προσπάθεια να ανακάμψει παραγωγικά εγκλωβίζεται στα μνημόνια παρά τις διακηρύξεις περί του αντιθέτου. Πιστεύει κανείς ότι π.χ. η Γερμανία αγωνιά για την παραγωγική ανάταξη της Ελλάδας ή προωθεί την παραγωγική της απαξίωση, όπως και της υπόλοιπης ευρωπαϊκής περιφέρειας, για να διατηρεί τα εμπορικά της πλεονάσματα;
 
Ούτε βέβαια πρέπει να υπερεκθειάζουμε άκριτα τις ξένες επενδύσεις ή τις πλουτοπαραγωγικές πηγές σε ένα κράτος μηδενικής ή περιορισμένης κυριαρχίας, όπως η Ελλάδα υπό το καθεστώς των μνημονίων. Διότι για να αξιοποιήσει ένα κράτος την ανάπτυξη και τις πλουτοπαραγωγικές του πηγές πρέπει να είναι κυρίαρχο. Γράφει σχετικά ο Ντέιβιντ Χάρβεϊ: «Η Δύση γνώρισε ευρεία αποβιομηχάνιση ενώ η ανατολή και ο παγκόσμιος νότος έγιναν κέντρα βιομηχανικής παραγωγής… Το παράδοξο γνώρισμα αυτών των αλλαγών είναι ότι η εκβιομηχάνιση η οποία στο παρελθόν ήταν σίγουρος δρόμος για την άνοδο τού κατά κεφαλήν εισοδήματος, τώρα σε μερικές περιπτώσεις, όπως στο Μπαγκλαντές, συνδέεται μάλλον με τη διαιώνιση της φτώχειας παρά με τη στροφή προς την ευμάρεια. Το ίδιο συνέβη σε εκείνες τις χώρες που η σημασία τους ενισχύθηκε λόγω των φυσικών πόρων σε πετρέλαιο ή ορυκτά. Τις έπληξε η λεγόμενη “κατάρα των πλουτοπαραγωγικών πόρων” με τη δημιουργία μιας κατάστασης στην οποία μια ελίτ μονοπωλεί τις προσόδους και τα δικαιώματα εκμετάλλευσης αφήνοντας τη μεγάλη μάζα του πληθυσμού σε άθλια φτώχεια». Πώς λοιπόν μπορεί να ανακάμψει η χώρα ευρισκόμενη σε καθεστώς περιορισμένης εθνικής κυριαρχίας; Αυτή είναι η ευρωπαϊκή διέξοδος που οδηγεί στην υπέρβαση της κρίσης;
 
Αλεξανδρούπολη, 25-4-2016

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.