Ο Ποιητικος ουρανος του Σταυρου Κρυφου

Πριν από λίγο καιρό ευγενική αποστολή του π. Δοσίθεου ηγουμένου της Μονής Τατάρνας (για του οποίου τα βιβλία, ιδίως για την Κωνσταντινούπολη, πρόσφατα έγραψα) έφερε στα χέρια μου ένα βιβλίο με ποιήματα του Σταύρου Κρυφού με τίτλο “Έργο Τέχνης και Της Πόλης” (Αθήναι 2010, σελ.91). Θα μιλήσουμε για τον ποιητικό ουρανό του συγγραφέα που (ψευδώνυμα νομίζουμε) εκτίθεται στα μάτια μας.
 
Το βιβλίο, όπως υποδηλώνει ο τίτλος, χωρίζεται σε δύο μέρη. Το “Έργο Τέχνης” περιλαμβάνει 30 και “της Πόλης” 8 ποιήματα.
 
Από τη βασική θεματολογία και την εστίαση των ποιημάτων είμαστε σχεδόν πεπεισμένοι ότι ο ποιητής τους είναι μοναχός κάποιας ηλικίας. Ας υποθέσουμε ότι είναι ένας “ερημίτης” αθηναϊκής καταγωγής:
 
Εσύ γεννήθηκες στο άστυ το κλεινόν,
το πολυάνθρωπον κι ερημικόν συνάμα
……………………………………………………….
Εσύ μεγάλωσες στη σκιά του Υμηττού
που η αιθαλομίχλη σε συμπνίγει σαν το φίδι
……………………………………………………….
Μέσα σε λαύρες θα γνωρίσεις μοναχούς
που έχουν διακόνημα να φλέγεται η καρδιά τους
που οι αγρυπνίες, οι μετάνοιες κι οι ευχές
είναι η μόνη κι ανεκλάλητη χαρά τους.
……………………………………………………….
κι εξανλημένος όπως θα ‘σαι μην ξεχνάς
ημερολόγιο να κρατάς πάνω στην άμμο.
………………………………………………………..
…Εσύ γεννήθηκες υπό τον αττικό
καυσαεριούχο ουράνιο θόλο της Αθήνας
Θεός, περίσκεψη, πίστι και προσευχή
ήταν (;) για σε διαλείμματα στα πλαίσια της ρουτίνας…
Αχ…! εσύ που ανδρώθηκες στης γης την παλαβιά,
στην θορυβώδη λεωφόρο της Αλίμου,
πολύ ομοιάζεις – αχ! Αναίσθητη καρδιά!-
με ακανθώδη κάκτο-νάνο της ερήμου…
(Της Ερήμου)
Ο Σταύρος Κρυφός αναφέρεται στο πώς βιώνει αυτός – δεν κρίνει άλλους – με ποιόν τρόπο ο ίδιος ζει την αγωνία και τον αγώνα στο κελλί. Τελικά κάθε κελλί το ίδιο είναι.
Με ζήλο μικρός εμπήκα στον στίβο Σου αθλητής
μα η θέληση ψυχράθηκε εφύσηξε αγιάζι
η ευλάβεια που ‘χα στην αρχή, σαν πέτρ’ από βουνό
χρόνια κυλώντας, σήμερα με χαλικάκι μοιάζει…
……………………………………………………………….
Άλλοτε πάλι – τι ψεύτης και σοβαροφανής! –
ενώ τους ακάθαρτους λογισμούς αποδεχόμουν,
δίχως καμιά συναίσθησι, χωρίς καμιά ντροπή
τους άλλους εσυμβούλευα κι ως σώφρων λογιζόμουν…
(Ο γέρο-Αβράμιος μια νύχτα στο κελλί του)
Πολύ ενδιαφέρεται ο ποιητής για την ψυχή του και για την ψυχή, θα λέγαμε, όλων μας, όλων ιδίως των Χριστιανών – με ή χωρίς εισαγωγικά. Χαρακτηριστικό για τη γλώσσα και το ύφος είναι το πολύστροφο “Υπέρ Υγείας”. Δύο στροφές:
Υπέρ υγείας των αδιαλείπτως κρινόντων
τους πάντες και τα πάντα με πάθος
υπέρ υγείας των καλών χριστιανών μας
που δεν πιστεύουν πως κάνουν ποτέ λάθος.
 
Υπέρ υγείας των ζώντων με τα πάθη τους
χωρίς τύψεις … απλά και μετρημένα
που αν ποτέ τους μιλήσουν για μετάνοια
απαντούν: – γιατί σκότωσα κανένα;
Κυρίαρχο θέμα στην ποίηση του Σταύρου Κρυφού είναι ο αγώνας και η ελπίδα. Κάποιοι σποραδικοί στίχοι:
o Πόσες χαρές κι ελπίδες δεν θρονιάστηκαν στο δάκρυ,
πόσες στεριές δεν βλέπει κάθε ναυαγού καρδιά
o Πάντα θα ονειρευόμαστε πως κλείνουν οι πληγές μας,
πάντα θα προσδοκούμε ωραίες μέρες πως θα ‘ ρθούν
μα στις ακρογιαλιές τα άνθη όμορφα δεν είναι,
όμορφες είναι οι ψυχές που έτσι τα θωρούν…
o Τουλάχιστον
υπάρχουν τα δακρύβρεκτα όνειρα
ν’ αντιμάχονται (ματαίως πάντως
πλην λυτρωτικά)
τον ατέλειωτο εφιάλτη
o Ο κόσμος πάει κι ερχεται μα εσύ προσέχεις
πως μια φορά θα ταξιδέψεις μόνο μια
με τις αγάπες της παράδοξής σου μέθης
στου κόσμου σου του βροχερού την ερημιά.
Ο ποιητής προσέχει ιδιαίτερα το λόγο του. Διαβάσματα είναι κρυφά, αλλά τα διαβλέπεις. Γρυπάρης, Καβάφης και μεταπαλαμική ελεύθερη στιχουργική. Δείγματα επιμέλειας:
Παρήχηση του μ στο ποίημα “Μόνος”
…………………………………….
Μονοφόρι ο μονότονος μονόλογος
μονομαχεί
με το άχθος (μοναδικόν)
της μοναξιάς.
 
Άδηλος “χριστιανικός” καβαφισμός στο “Η Μάχη”
…………………………………………….
Το αδήωτο φρούριο της ψυχής μου
πώς να το κυριεύσω;
Εκ του μη όντος μοναχός
το οικοδόμησα
τι φταίω;
Θαρρώ το ‘καμα ωραίο.
Κλείνοντας την αναφορά στο πρώτο μέρος της συλλογής, το αριστουργηματικό δίστιχο:
“Επιτάφιο”
Οι μόνες ώρες που έζησα:
όσες μνημόνευα τον θάνατο.
 
Το δεύτερο μέρος “Της Πόλης” περιλαμβάνει οκτώ ποιήματα για την Κωνσταντινούπολη. Θα παραθέσω το πρώτο ποίημα ολόκληρο και στη συνέχεια κάποια μικρά στιχουργικά σύνολα. 

Κωνσταντινουπολίτης

Γεννήθηκα, μεγάλωσα και ζω
σε μια “χαμένη πατρίδα”.
Πολλοί
ίσως με λέγουν
– και μάλλον με θεωρούν –
κι εμέ χαμένο.
Προτιμώ
να ζήσω και να πεθάνω
στην “χαμένη” μου πατρίδα
παρά
να ζήσω και να πεθάνω
χαμένος οπουδήποτε αλλού.
 
Ο ποιητής επισκέπτεται την “Πόλη της Θεοτόκου” και ιχνογραφεί τις εσωτερικές του στάσεις / αντιστάσεις / διαστάσεις.
– Στην Πόλι της Κυρίας Θεοτόκου
βαθιά ερωτοδαρμένος περπατώ
κι αν φήμη έχω αποκτήσει ονιροπλόκου
δεν φταίω εγώ φταίει η Πόλι που αγαπώ.
 
– Ταξίδεψα να βρω κάθε πλούτο μακρυνό,
ψάρεψα το μέλλον στις ακτές του Κερατίου
………………………………………………………..
Στην Πόλη μια φορά μ’ ένα χέρι δυνατό
έψαχνα ρωγμή να σπείρω φως, να δρέψω ελπίδα.
– Ασπάζομαι την αγιασμένη γη σου
κι εσύ ευλόγησέ με, Πόλι, δωσ’ μου την ευχή σου.
Σαφώς και είναι άδικο για τον ποιητή και την ποίηση να παραθέτεις μικρά αποσπάσματα. Είναι απλώς δείγματα, για να ανοίξουν την ¨όρεξη” του ανθρώπου. Είναι και “ευγενή δολώματα”, δήγματα ψυχής. Και ο Σταύρος Κρυφός έχει πολλά τέτοια κρούσματα κρούσεις.
Κάποιοι νεκροί από ζωντανούς ορφανεμένοι
τα χρώματα υφαίνουν της ανατολής.
…………………………………………………….
Άυλους φθόγγους της αλήστου Ρωμιοσύνης
ο πολίτικος αγέρας κουβαλά.
 
Τα δύο μέρη της ποιητικής συλλογής εφάπτονται, αλληλοσυμπληρώνονται. Ο ποιητής – όσο “κρυφός” κι αν είναι – μας αποκαλύπτεται με τρόπο ωραίο και συναρπαστικό. Τον ευχαριστώ για τον “ουρανό” που μου άνοιξε…
 
Αβραμυλιά, 26 Ιουλίου 2015
 
*Ο Θανάσης Μουσόπουλος είναι φιλόλογος-συγγραφέας

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.