Υπο την παρακμη του ισχυρου δικομματισμου και με διακυβευμα το “Brexit” οι βρετανοι στις καλπες

Κωνσταντίνος Δικαίος, επίκουρος καθηγητής του τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης ΔΠΘ «Ο ισχυρός δικομματισμός στη Βρετανία ίσχυε για μια περίοδο περίπου πριν 5 χρόνια»

Σε ένα παγκόσμιο χωριό που οι σχέσεις μεταξύ κρατών και λαών επηρεάζονται πιο άμεσα από ποτέ οι εκλογές σε μια άλλη χώρα αποτελούν αντικείμενο άξιο ανάλυσης και ειδησεογραφικού ενδιαφέροντος. Πόσο μάλλον όταν αυτή ή χώρα είναι μέλος της ΕΕ και η πολιτική αντιπαράθεση διεξάγεται έχοντας μεταξύ άλλων στην ατζέντα την έξοδο ή μη από την ΕΕ. Άλλωστε μετά την κρίση η ΕΕ δείχνει μια ιδιαίτερη ευαισθησία και ενδιαφέρον για κράτη μέλη της που έχουν εκλογές.
 
Η Τζένη Κατσαρή Βαφειάδη για το θέμα των βρετανικών εκλογών συνομίλησε στην εκπομπή «Με το Ν και με το Β» του Ράδιο Παρατηρητής με τον κ. Κωνσταντίνο Δικαίο, επίκουρο καθηγητή του Τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικής Επιστήμης ΔΠΘ και έναν από τους αρτιότερους γνώστες της βρετανικής πολιτικής σκηνής καθώς ως πολιτικός επιστήμονας έχει ζήσει στη Μεγάλη Βρετανία για 7 χρόνια και έχει διδακτορικό για τη βρετανική πολιτική. Ο κ. Δικαίος ανέλυσε το βρετανικό εκλογικό σύστημα, τα ποσοστά των κομμάτων στις δημοσκοπήσεις αλλά και τις ισορροπίες που διαμορφώνονται μεταξύ τους καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως η έκβαση των εκλογών στη Βρετανία είναι ρευστή και σίγουρα δεν χωρούν προβλέψεις. Το μόνο σίγουρα, σύμφωνα με τον κ. Δικαίο, ότι ο πάλαι ποτέ κραταιός βρετανικός δικομματισμός Συντηρητικών – Εργατικών έχει τελειώσει.
 
Κωνσταντίνος Δικαίος όμως… 

«Συντηρητικοί, Ελεύθεροι Δημοκράτες και UKIP θέλουν να γίνει δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι του Ηνωμένου Βασιλείου στην ΕΕ»

ΠτΘ: Όπως διαβάζουμε στα σχετικά δημοσιεύματα οι φετινές βρετανικές εκλογές παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον…
Κ.Δ.:
Πράγματι κυρίως για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ότι βάσει δημοσκοπήσεων είναι δύσκολο να προβλέψουμε το αποτέλεσμα. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι υπάρχουν πολύ σημαντικά διακυβεύματα σε αυτές τις εκλογές. Το κυριότερο είναι ότι το κόμμα των Συντηρητικών που έχει τη διακυβέρνηση της χώρας σε συνεργασία με τους Ελεύθερους Δημοκράτες, όπως και το κόμμα UKIP έχουν πει ότι θέλουν να γίνει δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι του Ηνωμένου Βασιλείου στην ΕΕ. Παράλληλα βέβαια υπάρχουν και άλλα διακυβεύματα που αφορούν κυρίως την βρετανική κοινωνία. 

Τα κόμματα που συμμετέχουν στις βρετανικές εκλογές

ΠτΘ: Το τοπίο στην ελληνική κοινωνία όμως σε σχέση με τις βρετανικές εκλογές παραμένει άγνωστο. Ποια κόμματα συμμετέχουν σε αυτές τις εκλογές;
Κ.Δ.:
Σε αυτές τις εκλογές συμμετέχουν 15 με 20 κόμματα και μερικοί ανεξάρτητοι υποψήφιοι. Οι ανεξάρτητοι υποψήφιοι συμμετέχουν ο καθένας μόνος του σε μια περιφέρεια. Από τα κόμματα που συμμετέχουν στις φετινές βρετανικές εκλογές τα σημαντικά είναι περί τα 7 κόμματα. Είναι οι Συντηρητικοί (Conservative) με αρχηγό τον απερχόμενο πρωθυπουργό Κάμερον, οι Εργατικοί (Labor) με τον Μίλιμπαντ , οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες (Liberal Democrats) με τον Κλεγκ, το UKIP με τον Φάρατζ, οι Πράσινοι (Green) που έχουν ένα ποσοστό της τάξης του 5%, το οποίο στη Βρετανία δεν είναι σημαντικό, τα κόμματα της Β. Ιρλανδίας, το κόμμα Ουαλίας και το Σκωτικό Εθνικό Κόμμα (Scotish National Party), το κόμμα της ανεξαρτησίας της Σκωτίας. Στη Σκωτία σύμφωνα με τα όσα δείχνουν οι δημοσκοπήσεις είναι πολύ πιθανό να γίνουν πράγματα και θαύματα. 

Η βρετανική πολιτική σκηνή είναι σε μια φάση μετάβασης

ΠτΘ: Αυτό που εισπράττουμε εμείς για τη βρετανική πολιτική σκηνή είναι ότι στην εξουσία εναλλάσσονται ουσιαστικά δύο κόμματα οι Συντηρητικοί και οι Εργατικοί. Είναι έτσι;
Κ.Δ.:
Η βρετανική πολιτική σκηνή είναι σε μια φάση μετάβασης. Ο ισχυρός δικομματισμός στη Βρετανία ίσχυε για μια περίοδο περίπου πριν 5 χρόνια. Η Μ. Βρετανία από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά είχε έναν κλασικότατο δικομματισμό. Εργατικοί και Συντηρητικοί εναλλάσσονταν δηλαδή στην εξουσία. Δικομματισμό στην πολιτική επιστήμη λέμε τη συγκρότηση ισχυρών μονοκομματικών κυβερνήσεων από δύο κόμματα που εναλλάσσονται στην εξουσία δύο με τρεις περίπου περιόδους και το άθροισμα των ψήφων που συγκεντρώνουν είναι ίσο ή υπερβαίνει το 70% των ψήφων. Αυτό συνέβαινε μέχρι τις εκλογές του 2010, όπου κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα δεν μπόρεσε να συγκροτήσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Έτσι για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είχαμε στη Βρετανία κυβέρνηση συνεργασίας των Συντηρητικών με τους Ελεύθερους Δημοκράτες.
 
Από εκεί και πέρα αυτό που αλλάζει πάλι είναι η δυναμική των ποσοστών των κομμάτων όπου συνδυασμένα με το άκρως ιδιότυπο βρετανικό σύστημα έχει ως αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή να μπορούμε να μιλήσουμε για μια φάση μετάλλαξης που περνάει η βρετανική πολιτική σκηνή. 

652 μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες εκλέγουν βουλευτή με σχετική πλειοψηφία

ΠτΘ: Ποιο είναι το εκλογικό σύστημα της Βρετανίας;
Κ.Δ.:
Το μόνο κοινό σημείο που έχουν οι βρετανικές με τις ελληνικές εκλογές είναι η κάλπη. Όλα τα άλλα είναι διαφορετικά. Η χώρα είναι χωρισμένη σε 652 εκλογικές περιφέρειες. Από αυτές αντιπαράθεση γίνεται για τις 651. Η άλλη μια είναι η έδρα του Speaker of the House, κάτι αντίστοιχο με τον δικό μας Πρόεδρο του Κοινοβουλίου, ο οποίος ψηφίζεται από το κοινοβούλιο μία φορά και μετά, όταν θέτει υποψηφιότητα σε κάποια περιφέρεια τα υπόλοιπα κόμματα δεν βάζουν υποψήφιο σε αυτή την περιφέρεια.
 
Και οι 652 εκλογικές περιφέρειες της Βρετανίας είναι μονοεδρικές και εκλέγουν βουλευτή με σχετική πλειοψηφία, δηλαδή εκλέγεται υποψήφιος ο οποίος συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο αριθμό ψήφων έστω κι αν το σύνολο τους δεν ξεπερνά το 50% των ψηφισάντων. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτό το σύστημα των βρετανικών εκλογών ισχύει από το 1600 μ.Χ ίσως και παλαιότερα. 

Η Βουλή των Λόρδων και η Βουλή των Κοινοτήτων

ΠτΘ: Όταν μιλάμε για βρετανικό κοινοβούλιο μιλάμε για Βουλή των Λόρδων και Βουλή των Κοινοτήτων. Ποια είναι η διαφορά τους;
Κ.Δ.:
Η Βουλή των Λόρδων είναι ένα απομεινάρη παλαιάς εποχής. Βέβαια σήμερα τους περισσότερους Λόρδους τους προτείνει η κυβέρνηση και είναι παλαιοί έμπειροι πολιτικοί, που έχουν αποχωρήσει ή προβεβλημένες προσωπικότητες και υπάρχουν σήμερα όλο και λιγότεροι Λόρδοι-παλαιοί γαιοκτήμονες. Κύρια αρμοδιότητα της Βουλής των Λόρδων είναι να επικυρώνει απλώς όλα τα νομοσχέδια. Ουσιαστικά η Βουλή των Λόρδων είναι μια τιμή που διατηρείται προς τη βρετανική αριστοκρατία. 

Ο γρίφος των βρετανικών δημοσκοπήσεων

ΠτΘ: Τι δείχνουν οι βρετανικές δημοσκοπήσεις;
Κ.Δ.:
Οι δημοσκοπήσεις είναι που μας επιτρέπουν να μιλάμε για αβεβαιότητα σε σχέση με το αποτέλεσμα των εκλογών. Μία εβδομάδα πριν τις κάλπες τα βρετανικά ΜΜΕ βγάζουν το λεγόμενο poll of polls δηλαδή τη δημοσκόπηση των δημοσκοπήσεων που είναι ο μέσος όρος όλων των τελευταίων δημοσκοπήσεων. Σύμφωνα με αυτή λοιπόν οι Συντηρητικοί είχαν 34% όταν στις εκλογές του 2010 έλαβαν ποσοστό 36,1%. Παρατηρείται δηλαδή μικρή υποχώρηση του ποσοστού τους. Οι εργατικοί έχουν 33% όταν στις εκλογές του 2010 πήραν 29%. Το UKIP του Νάιτζελ Φάρατζ έχει 14% όταν το 2010 είχε λάβει ποσοστό 3,1%. Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες κατέρρευσαν από το 23% του 2010 στο 8% σήμερα σύμφωνα με τη δημοσκόπηση των δημοσκοπήσεων. Οι Πράσινοι είναι γύρω στο 5% ενώ ήταν γύρω στο 3,5% το 2010 και τα λοιπά κόμματα είναι γύρω στο 6%. Το 6% όμως των λοιπών κομμάτων περιλαμβάνει τα κόμματα της Β. Ιρλανδίας, της Ουαλίας και της Σκωτίας συνολικά και επίσης θα πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτά είναι τα παν-βρετανικά αποτελέσματα της δημοσκόπησης. Αυτό σημαίνει ότι επειδή η κάθε περιφέρεια εκλέγει βουλευτή με σχετική πλειοψηφία είναι πιθανό το κόμμα με το μικρότερο ποσοστό να εκλέξει περισσότερους βουλευτές. Για να γίνω πιο κατανοητός θα σας πω ότι το UKIP που εμφανίζεται να συγκεντρώνει ποσοστό 14% δεν αναμένεται να εκλέξει πολλούς βουλευτές γιατί δεν έχει ισχυρές πλειοψηφίες σε πολλές περιφέρειες, καθώς το 14% είναι ένα οριζόντιο ποσοστό από όλη τη Βρετανία. Αλλά με αυτό το ποσοστό στερεί έδρες από τους Συντηρητικούς και άρα τις χαρίζει στους Εργατικούς. 

«Οι Βρετανοί έχουν μία αίσθηση απομονωτισμού»

ΠτΘ: Γιατί οι Βρετανοί σκέφτονται και βάζουν το ζήτημα της εξόδου από την ΕΕ;
Κ.Δ.:
Οι Βρετανοί έχουν μία αίσθηση απομονωτισμού. Ας μην ξεχνάμε ότι από τις μεγάλες χώρες η Βρετανία μπήκε τελευταία στην τότε ΕΟΚ και αρχικά δεν την ήθελαν και οι Γάλλοι. Είναι γνωστό άλλωστε το ανέκδοτο που λέει ότι η εφημερίδα Times του Λονδίνου κάποτε έγραψε «Ομίχλη πάνω από την Μάγχη, η Ευρώπη έχει αποκλειστεί από τον κόσμο». Οι οικονομικά ισχυροί της Βρετανίας, εκτός από ένα κομμάτι του City, που προτιμά μία πιο ανεξάρτητη οικονομική πολιτική και γι’ αυτό η Βρετανία έμεινε έξω από το ευρώ, είναι εναντίον της εξόδου. Περισσότερο τα λαϊκά στρώματα είναι υπέρ της εξόδου επειδή ζουν την παράδοση της βρετανικής αυτοκρατορίας χωρίς όμως να την πολυκαταλαβαίνουν.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.