Ενστασεις για τον κατηχητικο χαρακτηρα των Θρησκευτικων στη δημοσια εκπαιδευση

Μάριος Κουκουνάρας-Λιάγκης, Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΕΚΠΑ «Η απόφαση του ΣτΕ φαίνεται να απαιτεί ένα μάθημα ακραιφνώς κατηχητικό• ελπίζουμε στην ερμηνεία του Υπουργείου»

Πλήθος αντιδράσεων ξεσήκωσε η πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ, σύμφωνα με την οποία τα θρησκευτικά πρέπει να αποβλέπουν στην ανάπτυξη της Ορθόδοξης θρησκευτικής συνείδησης των ορθόδοξων μαθητών. Ειδικότερα στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας το ΣτΕ έκρινε ως αντισυνταγματικές και αντίθετες στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου  (ΕΣΔΑ) τις  αποφάσεις του τέως υπουργού Παιδείας Κωνσταντίνου Γαβρόγλου με τις οποίες καθορίσθηκαν τα προγράμματα σπουδών του μαθήματος των θρησκευτικών αφενός του Δημοτικού και του Γυμνασίου και αφετέρου του Λυκείου, ήτοι τον τρόπο με τον οποίο διδάσκονταν το μάθημα των θρησκευτικών έως σήμερα.
 
Σε σχέση με τη διδασκαλία του μαθήματος των θρησκευτικών, η Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου έκρινε, επίσης κατά πλειοψηφία, -σύμφωνα πάντα με την ανακοίνωση- ότι πρέπει να επιδιώκεται η ανάπτυξη της Ορθόδοξης Χριστιανικής συνείδησης και ότι το μάθημα αυτό απευθύνεται αποκλειστικά στους Ορθόδοξους Χριστιανούς μαθητές, ενώ όπως επισημαίνετε οι ετερόδοξοι, αλλόθρησκοι ή άθεοι μαθητές έχουν δικαίωμα πλήρους απαλλαγής από το μάθημα με την υποβολή σχετικής δήλωσης, η οποία θα μπορούσε να γίνει με μόνη την επίκληση λόγων θρησκευτικής συνείδησης.
 
Των αποφάσεων του ΣτΕ ακολούθησε ανακοίνωση από πλευράς του Υπουργείου Παιδείας σχετικές με την επανεξέταση του σχετικού κανονιστικού πλαισίου που αφορά στο μάθημα των θρησκευτικών, επισημαίνοντας ότι για τις όποιες ενέργειες γίνουν, γνώμονας θα είναι η διασφάλιση της συμβατότητας των σχετικών ρυθμίσεων με τις συνταγματικές επιταγές. 

Οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης 

Οι αντιδράσεις σε σχέση με την απόφαση του ΣτΕ δεν άργησαν να εκδηλωθούν τόσο από πλευράς της αντιπολίτευσης με τον πρώην Υπουργό  Παιδείας Κώστα Γαβρόγλου να κάνει λόγο για αναχρονισμό και μάθημα που γίνεται κατήχηση, ενώ αντίστοιχη ήταν και η αντίδραση από πλευράς του επίσης πρώην Υπουργού κ. Νίκου Φίλη ο οποίος μεταξύ άλλων έκανε λόγο για «αποφάσεις που γυρίζουν την εκπαίδευση στη σκοτεινή δεκαετία του '50 και στο «ελληνοχριστιανικό» Σύνταγμα του 1952».
 
Ως «ληξιαρχική πράξη θανάτου επιστημονικών, παιδαγωγικών και δημοκρατικών κατακτήσεων σαράντα χρόνων» χαρακτήρισε την απόφαση του ΣτΕ με την σειρά του και το Κίνημα Αλλαγής, το οποίο σε σχετικά ανακοίνωση επεσήμανε πως  «επιχειρείται όχι η ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης (όπως αναφέρει ρητά το Σύνταγμα), ούτε καν η ανάπτυξη της ορθόδοξης χριστιανικής συνείδησης (όπως αναφέρει η απόφαση του ΣτΕ) αλλά η επιβολή με τη χρήση των κρατικών μηχανισμών μιας συγκεκριμένης αντίληψης για την Ορθοδοξία που την εκφράζουν αυτοί που σήμερα χαίρονται».  
 
Παράλληλα, τα στελέχη του ΚΙΝΑΛ  σημειώνοντας πως ιστορικές ευθύνες φέρουν και οι υπουργοί της προηγούμενης κυβέρνησης αυτή τη στιγμή «προέχει να υπερασπιστούμε το δικαίωμα των θεολόγων να διδάσκουν ένα κανονικό μάθημα και όχι να κατηχούν τα παιδιά» καταλήγει η ανακοίνωση του Κινήματος Αλλαγής. 

Μάριος Κουκουνάρας -Λιάγκης «Φτάσαμε εδώ γιατί πραγματοποιήθηκαν γρήγορες αλλαγές ενώ οι άνθρωποι σκεφτόμαστε αργά» 

Μακριά από τα πολιτικά «πυρά» αλλά καταθέτοντας την άποψή του ως Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Θεολογίας του ΕΚΠΑ και διατελέσαντας σύμβουλος της Πολιτείας στην Επιτροπή διαλόγου Πολιτείας-Εκκλησίας για τα νέα Προγράμματα Σπουδών του μαθήματος των θρησκευτικών κ. Μάριος Κουκουνάρας- Λιάγκης  μίλησε στο «Ράδιο Παρατηρητής 94fm» κάνοντας μία πρώτη εκτίμηση των όσων αναμένεται να αλλάξουν στην διδασκαλία των θρησκευτικών, εν αναμονή ωστόσο όπως επεσήμανε του πλήρους κειμένου των Αποφάσεων και κατ’ επέκταση του σκεπτικού και της αιτιολόγησης αυτού από πλευράς του ΣτΕ.
 
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο ίδιος η απόφαση του ΣτΕ θα πρέπει «να αντιμετωπιστεί με σύνεση και να δούμε τα περιθώρια ερμηνείας της από το Υπουργείο Παιδείας» για να εξηγήσει πως «οι ίδιες οι αποφάσεις πάντα αφήνουν περιθώρια παιδαγωγικής εφαρμογής και ερμηνείας, γιατί το Συμβούλιο της Επικρατείας δεν είναι Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής».
 
Ερωτηθείς σχετικά  με το πώς φτάσαμε στην υφιστάμενη πραγματικότητα σε ό,τι αφορά το μάθημα των θρησκευτικών ο κ. Κουκουνάρας-Λιάγκης εκτίμησε ότι τα πράγματα έφτασαν σε τέτοιο σημείο,  γιατί πραγματοποιήθηκαν γρήγορες αλλαγές για ανθρώπους που σκέφτονται αργά,-χωρίς το αργά να βαφτίζεται με αρνητική χροιά- ενώ, ανατρέχοντας σε προγράμματα σπουδών προηγούμενων κυβερνήσεων, διαπίστωσε ότι αυτή η απόφαση του ΣτΕ είναι κάτι εντελώς καινούργιο και αλλάζει τα δεδομένα στο κανονιστικό πλαίσιο και κατ’ επέκταση στον σκοπό της διδασκαλίας. «Απαιτείται ένα ακραιφνώς κατηχητικό μάθημα και ελπίζω στην εφαρμογή να μην είναι έτσι», υπογράμμισε χαρακτηριστικά για να εκφράσει την ελπίδα ότι «το υπουργείο θα ξαναδεί πρώτα το κανονιστικό πλαίσιο του μαθήματος και έπειτα θα αναθεωρήσει το πρόγραμμα». 

«Το νομικό πλαίσιο είναι η βάση, αλλά το σχολείο δεν υπάρχει για το καλό και μόνο του Συντάγματος» 

«Το νομικό πλαίσιο είναι η βάση» ξεκαθάρισε ο Επίκουρος Καθηγητής επισημαίνοντας ότι «από κει και πέρα πρέπει να δει το υπουργείο Παιδείας πώς θα αναπτυχθεί σε εκπαιδευτικό  πλαίσιο για το καλό που παιδιού και του νέου». Άλλωστε, όπως σημείωσε ο ίδιος «το σχολείο δεν υπάρχει για το καλό μόνο του Συντάγματος».
 
Όσο για την καλλιέργεια της ορθόδοξης χριστιανικής συνείδησης που αναφέρεται στην απόφαση του ΣτΕ, όπως εξήγησε ο κ. Κουκουνάρας-Λιάγκης, μπορεί να σημαίνει δύο πράγματα. «Μπορεί από τη μια να είναι η καθοδήγηση με σκοπό την σωτηρία και από την άλλη μπορεί να είναι η διδαχή της ορθοδοξίας, με σκοπό την καλλιέργεια της θρησκευτικής συνείδησης.  Το θέμα είναι πώς θα το ερμηνεύσει το υπουργείο. Στην πρώτη περίπτωση, το σχολείο αντικαθιστά την εκκλησία και αυτό  η εκκλησία δεν μπορεί να το επιτρέψει, διότι η ίδια η εκκλησία διατρανώνει παντού ότι η κατήχηση είναι δική της υπόθεση και ποτέ δεν την είχε παραδώσει στο σχολείο». «Πώς ξαφνικά τώρα θα το κάνει το υπουργείο, επειδή το ζητά το ΣτΕ;», διερωτήθηκε ο επίκουρος καθηγητής, συμπεραίνοντας ότι «η ερμηνεία μπορεί να είναι διασταλτική και το μάθημα να έχει ορθόδοξο προσανατολισμό απλά, χωρίς να είναι κατηχητικό, πράγμα που θέλουν και όσοι προκάλεσαν την εν λόγω απόφαση».
 
Ο ίδιος εξέφρασε και την εκτίμησή πως αν απαιτηθεί από ακραίους κύκλους να αποκτήσει το μάθημα κατηχητικό χαρακτήρα, «δεν υπάρχει υπουργείο που θα το εγκρίνει», εξηγώντας πως με μια τέτοια εξέλιξη αλλάζει το κανονιστικό πλαίσιο και το μάθημα δεν θα μπορεί πλέον να είναι υποχρεωτικό.«Θα γίνει προαιρετικό, περνώντας στο παραπρόγραμμα» εξήγησε κρούοντας στην ουσία τον κώδωνα του κινδύνου για την υποβάθμιση του μαθήματος, με ό,τι αυτό μετά συνυφαίνεται τόσο για την εκπαιδευτική κοινότητα των Θεολόγων, τους μαθητές, αλλά και τις θεολογικές σπουδές,  ενώ αναφέρθηκε και στην δυνατότητα που δίνεται να προσφερθεί ισότιμο κατηχητικό μάθημα από κάθε θρησκευτική κοινότητα που έχει ικανό αριθμό μαθητών που πιστεύει σε αυτήν.
 
Κλείνοντας ο κ. Κουκουνάρας-Λιάγκης αναφέρθηκε και στην πρόσφατη απόφαση της Αρχής Προσωπικών Δεδομένων, που ουσιαστικά απαγορεύει τη δήλωση θρησκεύματος στα σχολικά απολυτήρια για να υπογραμμίσει πως «εδώ παρατηρούνται αντιφατικά πράγματα που πρέπει να λάβει υπ' όψη η κ. Κεραμέως και η υφυπουργός η κ. Ζαχαράκη».

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.