Vertigo

Bazen bir taşa takılıp tökezleriz bazen bedenimiz bize oyun oynar, başımız döner, ayaklarımızın altından yer çekilir: Vertigo. Bazen tarih bizi geri çağırır, faşizmle, Nazi Almanya’sı ile yüzleştirmek için ve araya bir sanatçı girer: Gunter Demnig ve ‘Tökezleme Taşları’.
 
Vertigonun her bir çeşidi misali ‘tökezleme’ de geçici bir denge kaybına yol açar. Kısa bir an yere daha bir yaklaşır, sonra toparlanırız. Sanatçı Gunter Demnig, bu gözlemi gündelik hayatın içinde bir yüzleşme seremonisine dönüştürdü nicedir. Almanya’dan Belçika ve Fransa’ya, Hollanda’dan Hırvatistan, Norveç, Polonya ve Çek Cumhuriyeti’ne yirmiye yakın Avrupa ülkesinde, 50 bini aşkın tökezleme taşı var günümüzde.
 
‘Tökezleme Taşları’ yolda yürürken bir taşa takılmaktan öte bir hissiyat veriyor deneyimleyenlere: Her bir taşta Nazi döneminde katledilen veya sürülen bir mağdurun adı yazılı. “Burada yaşıyordu”. ‘Yüzleşmeye’ dair en yaygın, somut, bir o kadar da gündelik hayatın içinde bir deneyim. Ya bizim coğrafyada ne zaman bu kadar açık yüreklikle yüzleşeceğiz? Kendi adıma umutluyum…
 
Ve sanat, ve ‘vertigo’: Vertigo’nun Ustaları, Enis Batur bir yazısında “Bay Vertigo: Esher” demekte. Hollandalı ünlü Grafikçi M.C. Escher (1898–1972) eserleri ile hâlâ güncel. Ve, hâlâ baş döndürüyor: Grafik eserlerini izlerken yanılsamalardan doğan vertigo duygusu müthiş…
 
Ve hastalık olarak vertigo: Baş dönmesi yani vertigo hiç de nadir olmayıp, hayat kalitemizi düşüren bir rahatsızlık. Viral enfeksiyonlardan strese, kafa travmasından araç ve deniz tutmasına birçok tablo vertigoya yol açabiliyor. Bazen de sebebi beyin tümörü gibi daha ciddi bir hastalık olabilmekte. Özünde hastalık olmaktan ziyade ‘habercidir’ baş dönmesi.
 
Denge sistemimiz iç kulaktaki yarım daire kanalları, beyincik, derin duyu sistemi ve gözümüzün beraber çalıştığı bir düzenektir. “Denge siniri iç kulaktaki yarım daire kanalının içindeki sıvıların hareketi ile yer çekimine göre pozisyonumuzu düzenler ve dengemizi sağlar.” Beyincik de özellikle gözlerimiz kapalıyken derin duyu sistemimiz ile dengemizi korumaya katkı sağlar. Ayrıca gözler de görme duyumuz sayesinde dengemiz için önemli rol sağlar.
 
Çeken bilir: En ufak bir baş dönmesi, denge sorunu sosyal ortamla bağlarımızı koparıp yatmaya mahkum edebilir.  Bulantı ve kusma sıktır. An gelir insanda soğuk terleme, ölüm korkusu, paniğe yol açar.
 
Bir hastalık olarak vertigo bize sağlığımızı hatırlatır. Ve sanat o vertigoyu sağaltır. 
 
Sağlıcakla kalın.
 
 

Zeki Gül / Evrensel

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.