«Πρεμιερα» Πανελλαδικων για τους υποψηφιους των ΓΕΛ

Απαιτητικά αλλά κλιμακούμενα, καθώς και επίκαιρα τα θέματα στη Νεοελληνική Γλώσσα (Έκθεση) - Ενδεικτικές απαντήσεις και σχολιασμός των θεμάτων από τον φιλόλογο του φροντιστηρίου «Πολυδύναμο» Ηρακλή Χατζηιωαννίδη

Άκρως επίκαιρο και συμβατό με το βασικό συμπέρασμα που προέκυψε από τις πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις, που δεν είναι άλλο από την αποχή, κυρίως των νέων, από οτιδήποτε πολιτικό, ήταν το θέμα επί του οποίου κλήθηκαν να καταθέσουν τις απόψεις τους οι υποψήφιοι των φετινών πανελλαδικών εξετάσεων στην «πρεμιέρα» αυτών, σε ό,τι αφορά τους υποψηφίους των Γενικών Λυκείων.
 
Οι μαθητές των Γενικών Λυκείων όλης της χώρας εξετάστηκαν χθες στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας (Έκθεση) και θέμα τη Δημοκρατία, καλούμενοι να απαντήσουν τόσο σε ασκήσεις θεωρίας αλλά και να γράψουν σχετικά με την απαιτούμενη δημοκρατική συνείδηση των πολιτών. Δύσκολο ως προς τη διαχείρισή του ως θέμα, καθότι αποδεδειγμένα οι νέοι της χώρας απέχουν στην πλειοψηφία τους από κάθε τι πολιτικό, καταγράφηκε άλλωστε και στην κάλπη, αλλά άκρως επιτυχημένη ως επιλογή για την υπενθύμιση της αξίας της δημοκρατικής συνείδησης τόσο στους μαθητές όσο και σε όλους τους υπολοίπους.
 
Στο γεγονός αυτό στάθηκε και ο φιλόλογος και συνιδιοκτήτης του Φροντιστηρίου Μέσης Εκπαίδευσης «Πολυδύναμο» κ. Ηρακλής Χατζηιωαννίδης, δίνοντας τα συγχαρητήρια του στην επιτροπή για την επιλογή του θέματος. 

Θέματα που προλειάνουν το έδαφος για το νέο σύστημα 

Κληθείς να σχολιάσει τα θέματα στα οποία οι μαθητές κλήθηκαν να απαντήσουν ο κ. Χατζηιωαννίδης έκανε λόγο για θέματα που απαιτούσαν καλά προετοιμασμένους μαθητές, «απαιτητικά αλλά κλιμακούμενα» όπως χαρακτηριστικά ανέφερε. Ο ίδιος επεσήμανε πως για πρώτη φορά η επιτροπή προέκρινε ασκήσεις που δεν έχουν «πέσει» άλλες φορές, όπως ασκήσεις που αφορούσαν στην υποτακτικότητα και την προφορικότητα στον λόγο και οι οποίες προλείαναν το έδαφος για το νέο σύστημα που βρίσκεται προ των πυλών.
 
Ερωτηθείς σχετικά ο κ. Χατζηιωαννίδης υπογράμμισε πως η δυσκολία για τους μαθητές έγκειται στο γεγονός ότι  «αυτά που εξέταζε το κείμενο, για την δημοκρατική συνείδηση του ανθρώπου, τα ιδανικά που απαιτούνται και τις αξίες είναι πράγματα που γνωρίζουν μόνο θεωρητικά από το μάθημα της έκθεσης, ενώ πρακτικά δεν έχουν εξοικειωθεί με αυτές τις έννοιες» για να καταλήξει στο ότι  το κείμενο του Norberto Bobbio από το βιβλίο «Το μέλλον της δημοκρατίας» στο οποίο εξετάστηκαν «απαιτούσε έναν μαθητή με ποιότητα και δημοκρατική συνείδηση που θα του επιτρέπει να συνειδητοποιήσει τις συγκεκριμένες έννοιες». 

Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα της Νεοελληνικής Γλώσσας Γενικής Παιδείας 

Ως προς τα θέματα αυτά καθ’ αυτά ο φιλόλογος του φροντιστηρίου «Πολυδύναμο»  προσέφερε κάποιες ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα που εξετάστηκαν οι μαθητές.
 
Πέραν της περίληψης του δοσμένου κειμένου και σε ό,τι αφορά το  ερώτημα Β1 ο ίδιος έκανε λόγο για εύκολες ερωτήσεις τις οποίες κανείς θα μπορούσε να απαντήσει σωστά ακόμα και δίχως την ανάγνωση του κειμένου.
 
Ως προς τις απαντήσεις αυτές έχουν ως εξής:

Β1. α. ΣΩΣΤΟ
     β. ΛΑΘΟΣ
     γ. ΣΩΣΤΟ
     δ. ΣΩΣΤΟ
    ε. ΛΑΘΟΣ
Β2. α. Δύο περιπτώσεις επίκλησης στην αυθεντία:
1η περίπτωση – 3η παράγραφος: Επίκληση στην αυθεντία του Καρλ Πόπερ «Ποτέ μου δεν ξεχνώ τη διδαχή του Καρλ Πόπερ, σύμφωνα με την οποία αυτό που ουσιαστικά διακρίνει μια δημοκρατική εξουσία από μια μη δημοκρατική είναι πως μονάχα στην πρώτη οι πολίτες μπορούν να ξεφορτωθούν τους κυβερνώντες χωρίς αιματοχυσίες».
 
2η περίπτωση – 5η παράγραφος: Επίκληση στην αυθεντία του Χέγκελ «Στο έργο του Φιλοσοφία της Ιστορίας ο Χέγκελ χαρακτήρισε την Ιστορία ως “απέραντο σφαγείο”».
 
Ως προς την ανάλυση αυτών που απαιτούνταν όπως έκανε σαφές ο κ. Χατζηιωαννίδης  κοινός παρονομαστής και στις δύο περιπτώσεις είναι η χρήση αυτών για την πειστικότητα των λεγομένων του συγγραφέα. Το κύρος και η εγκυρότητα στα γραφόμενά του και η απόδειξη της αξίας του δημοκρατικού πολιτεύματος.
 
Β3. 
Α) ΣΥΝΩΝΥΜΑ
διδαχή: συμβουλή
 χλευασμού: κοροϊδίας
συμβίωση:  συνύπαρξης
αντιπολιτεύεται: αντιμάχεται, εναντιώνεται
 
β) Και στα δύο αποσπάσματα η λειτουργία της γλώσσας είναι μεταφορική.
 Απόδοση της σημασίας των υπογραμμισμένων φράσεων:

  •  «απέραντο σφαγείο»: περιφραστικά πεδίο συγκρούσεων
  • «φωτίζει την πορεία μας»: κατευθύνει την πορεία μας 

Β4.
α. Σημεία του κειμένου στα οποία επιβεβαιώνονται τα υφολογικά χαρακτηριστικά του δοκιμίου:
1.  Δύο παραδείγματα σύνθετης δομής προτάσεων με χρήση υποτακτικού λόγου:
Επιλέγουμε σημεία του κειμένου όπου παρατηρείται χρήση της υποτακτικής
σύνδεσης των προτάσεων, απλής και διαδοχικής.
-«Ποτέ μου δεν ξεχνώ τη διδαχή του Καρλ Πόπερ, σύμφωνα με την οποία αυτό που ουσιαστικά διακρίνει μια δημοκρατική εξουσία από μια μη δημοκρατική είναι πως μονάχα στην πρώτη οι πολίτες μπορούν να ξεφορτωθούν τους κυβερνώντες χωρίς αιματοχυσίες». [3η παράγραφος]
– «Η αναγνώριση αυτού του γεγονότος είναι τόσο περισσότερο αναγκαία σήμερα, που καθημερινά συνειδητοποιούμε αυτό το κοινό πεπρωμένο και θα έπρεπε να ενεργήσουμε με συνέπεια όσο υπάρχει ακόμα αυτή η μικρή φλόγα της λογικής που φωτίζει την πορεία μας».[6η παράγραφος] κ.ά.
 
2. Προφορικότητα. Μπορούμε να επιλέξουμε από τα παρακάτω στοιχεία προφορικότητας του λόγου:
– Χρήση ρητορικής ερώτησης
«Πώς όμως μπορεί να γίνει αυτό δίχως την αναγνώριση της αδελφότητας που ενώνει όλους τους ανθρώπους σε ένα κοινό πεπρωμένο;» [6η παράγραφο]

  • Χρήση πληθυντικού προσώπου στα ρήματα:

«Θέλετε να δοκιμάσουμε να τις απαριθμήσουμε;» κ.α.
 
β. Η χρήση της παρένθεσης λειτουργεί ως επεξήγηση στο ιδανικό της
αδελφότητας που προηγείται, παρέχοντας ως παράδειγμα τη χαρακτηριστική
παρουσία της στη Γαλλική επανάσταση.
 
 γ. Η σύνταξη στο απόσπασμα είναι ενεργητική (διότι το ρήμα «επιτρέπει» δείχνει ότι κάποιος, στην περίπτωσή μας η δημοκρατία, ενεργεί) και η μετατροπή της πρότασης έχει ως εξής:
«Μόνο  στη δημοκρατία επιτρέπονται η διαμόρφωση και η εξάπλωση ειρηνικών επαναστάσεων»
 
Στο τελευταίο και βασικό  ερώτημα, αυτό της συγγραφής ενός άρθρου, ο κ. Χατζηιωαννίδης επίσης στάθηκε στην απαραίτητη κοινωνική αγωγή και όχι μόνο στην θεωρία που απαιτούνταν για  την συγγραφή του, καλώντας τους μαθητές πέραν όλων των υπολοίπων να ενημερώνονται και δια μέσου του τύπου, ούτως ώστε όπως εξήγησε «να μπορούν να πραγματευτούν κάθε θέμα».
 
Ως προς άρθρο αυτό καθ’ αυτό υπογράμμισε την απαραίτητη ύπαρξη ενός τίτλου δίνοντας το ενδεικτικό παράδειγμα του «Ενεργός Πολίτης: Μία διαχρονική απαίτηση».
 
Ως προς το κύριο σκέλος του άρθρου και το ζητούμενο, ήτοι τις ενέργειες με τις οποίες ο πολίτης κάνει πράξη τη δημοκρατία στην καθημερινότητά του, ο ίδιος απαρίθμησε:

  • Να συνδιαλέγεται για θέματα οργάνωσης και λειτουργίας μίας κοινωνίας
  • Η αλληλεγγύη και η αλληλοβοήθεια στον συνάνθρωπο του
  • Να διαθέτει το μέτρο, την ευγένεια καθώς και τα «όριά» του
  • Η γνώμη και υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
  •  Να επιδεικνύει νομιμοφροσύνη και να γνωρίζει τις υποχρεώσεις του ως πολίτης
  • Η συμμετοχή στην πολιτική ζωή και η συμμετοχή στα συνδικαλιστικά όργανα αναλόγως με τον τομέα εργασίας του
  • Η αδιάλειπτη ενημέρωση (ΜΜΕ)
  • Ο έλεγχος της εξουσίας

Κ.α. στοιχεία τα οποία πιστοποιούν την πραγματικά δημοκρατική συνείδηση στην καθημερινότητα του ανθρώπου.
 
Ως προς το δεύτερο ζητούμενοι, ήτοι τις δράσεις με τις οποίες το σχολείο μπορεί να συμβάλλει στη διαμόρφωση ενεργών πολιτών με δημοκρατικό ήθος.
 
Το σχολείο μπορεί να συμβάλλει στη διαμόρφωση ενεργών πολιτών μέσω με πλειάδα τρόπων όπως:

  • Η διοργάνωση και υλοποίηση εκπαιδευτικών επισκέψεων σε χώρους ανάπτυξης και έκφρασης της πολιτικής σκέψης όπως η Βουλή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι Δήμοι κ.ά.
  • Η διοργάνωση εκδηλώσεων, στο πλαίσιο της σχολικής ζωής, πολιτικού περιεχομένου με καλεσμένους εκπροσώπους από τον τύπο ή την πολιτική
  • Η έμφαση σε μαθήματα όπως πολιτική παιδεία και ιστορία, καθώς και  αρχαία ελληνικά που υμνούν την δημοκρατία
  • Έμφαση στο πρόγραμμα «Λόγος Αντίλογος»
  • Η έμφαση στη διαπολιτισμική εκπαίδευση για την συνειδητοποίηση της ισότητας των πολιτών
  • Η δημιουργία εθελοντικών ομάδων καθώς και η σωστή λειτουργία μαθητικών κοινοτήτων( πχ.15μελή συμβούλια κ.α.) ως χώρου συλλογικής έκφρασης και πεδίου ανάληψης πρωτοβουλιών

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.