Η κληρονομικη διαδοχη της πολιτικης εξουσιας

Με αφορμή τις εκλογές της 26ης Μαΐου

Είναι ολοφάνερο πως αν στις 26 Μαΐου διεξάγονταν ταυτόχρονα με τις αυτοδιοικητικές εκλογές και τις ευρωεκλογές και οι εθνικές εκλογές, τότε την ίδια μέρα ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα διεκδικούσε την πρωθυπουργία, η αδελφή του Ντόρα μάλλον το ΥΠΕΞ στο οποίο τρέφει ιδιαίτερη αδυναμία όπως αποδείχθηκε στο παρελθόν όταν για χάρη του εγκατέλειψε τη θέση της δημάρχου στην Αθήνα και ο γιος της Κώστας Μπακογιάννης τη δημαρχία της Αθήνας. Έτσι, αυτή η συγκυρία θα μας υπενθύμιζε ότι το παρελθόν συνεχίζει να λειτουργεί ως παρόν. Βέβαια η διεξαγωγή των βουλευτικών εκλογών  αργότερα δεν θα αλλάξει την ουσία της διαπίστωσής μας.

Θα ήμουν ο τελευταίος που θα υποστήριζα ότι τα μέλη των πολιτικών δυναστειών στερούνται προσόντων έναντι των άλλων πολιτών λόγω της καταγωγής τους. Μάλιστα θα προσέθετα ότι αποκτούν περισσότερα τυπικά προσόντα λόγω της στόχευσής τους και της οικονομικής τους δυνατότητας που τους εξασφαλίζει την επιβίωση. Ας μη ξεχνάμε ότι ιστορικά με την κληρονομική διαδοχή αναδείχτηκαν επιφανείς βασιλείς και ηγεμόνες όπως και άλλοι καταστροφικοί για τον τόπο τους. Το μειονέκτημα με τους γόνους των πολιτικών τζακιών είναι ότι στερούνται την επαφή με την κοινωνική πραγματικότητα αφού δεν συγχρωτίζονται με τα λαϊκά στρώματα μέσα από την εργασία και την καθημερινότητα αλλά μόνον μέσω μιας ψηφοθηρικής σχέσης. Το χειρότερο είναι ότι αξιοποιούν τις άνισες ευκαιρίες υπέρ τους προβάλλοντας την πολιτική κληρονομιά τους καίτοι ορκίζονται στη δημοκρατία και στην αναγκαιότητα των ίσων ευκαιριών για να αξιοποιήσει η χώρα όλες τις δυνατότητες του ανθρώπινου δυναμικού της. Το αποτέλεσμα είναι πως όσο αυτές οι οικογένειες (Καραμανλή, Παπανδρέου, Μητσοτάκη, κ.α.) θα  συνεχίζουν να διαφεντεύουν τον τόπο, η χώρα μας θα λειτουργεί ως κράτος «ζόμπι». Δηλαδή θα εξακολουθεί να ζει παρότι η πραγματικότητα στην οποία αντιστοιχεί έχει πεθάνει. «Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι η πραγματικότητα έχει πεθάνει», μας λέει ο Ούλριχ Μπεκ. Σημαίνει ακριβώς το αντίθετο. Σημαίνει πως υπάρχει μια νέα ζωντανή πραγματικότητα την οποία δεν βλέπουμε επειδή νεκρές ιδέες στοιχειώνουν και συννεφιάζουν το μυαλό μας και μας κάνουν να μην αντιλαμβανόμαστε το καινούργιο». Πώς λειτουργεί ένα κράτος «ζόμπι»; «Παντού δραστηριοποιούνται αποκλειστικά πολιτικές δυνάμεις και θεσμοί οι οποίοι προϋπήρχαν και όχι θεσμοί που πρέπει να συγκροτηθούν με προοπτική τα νέα και μελλοντικά προβλήματα».

Η κυρία Ντόρα Μπακογιάννη αναφερόμενη πριν χρόνια στη δημαρχιακή υποψηφιότητα του γιου της Κώστα στο Καρπενήσι είχε δηλώσει ότι πρόκειται για «φυσική εξέλιξη ενός τέκνου που μεγαλώνει σε πολιτική οικογένεια και όπως το παιδί ενός δικηγόρου έχει πολλές πιθανότητες να γίνει δικηγόρος ή ενός γιατρού να γίνει γιατρός, έτσι τα παιδιά των πολιτικών είναι πολύ πιθανόν να ασχοληθούν και αυτά με την πολιτική» (1). Υπάρχει πληρέστερος ορισμός για την οικογενειοκρατία, η οποία μάλιστα προσομοιάζεται με τη «φυσική εξέλιξη ενός τέκνου»; Διότι για τον γιο τής κυρίας Μπακογιάννη, μετά το Καρπενήσι ακολούθησε η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και τώρα ο δήμος της Αθήνας. Κι όμως, οι επικλήσεις της αριστείας από τους ίδιους στην πολιτική τους αντιπαράθεση με την κυβέρνηση είναι συνεχείς. Μάλιστα ενώ εμφανίζονται και ως διαπρύσιοι κατήγοροι του δημόσιου τομέα ταυτόχρονα όλοι τους τρέχουν να καλυφθούν κάτω από τη σιγουριά του μέσα από αξιώματα που καταλαμβάνουν στην πολιτική.

Όμως οι συνέπειες διαιώνισης των πολιτικών δυναστειών είναι καταλυτικές για τη χώρα. Θα μπορούσε σε μια πολιτεία που υπερισχύει η αξιοκρατία να επιβιώσει η οικογενειοκρατία σε αυτό τον βαθμό; Ασφαλέστατα όχι. Καθώς οι οικογένειες αυτές πολιτεύονται θα πρέπει να δημιουργήσουν τέτοιες συνθήκες στην κοινωνία ώστε οι ίδιες να είναι ανεκτές και να μπορούν να διαιωνίζονται. Οι πελατειακές σχέσεις που αναγκάζουν την πλειοψηφία των ψηφοφόρων να προστρέχουν στα τζάκια αποτελούν τους φορείς της επιβίωσής τους. Οι διαχωριστικές γραμμές, όπως του εμφυλίου που αναπαράγονται με οξύτατες αντεγκλήσεις στην εποχή μας, αποσκοπούν να διαμοιράζουν και να οριοθετούν την εκλογική τους πελατεία. Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργείται ένα δυσλειτουργικό κράτος που τροχοπεδεί κάθε αναπτυξιακή δυνατότητα, που διώχνει τα παιδιά μας ώστε μέσα στην κρίση να βολέψει τα δικά τους παιδιά. Μάλιστα ο «κανόνας» της κληρονομικής διαδοχής είναι ισχυρότερος στην πολιτική «δυναστεία» Παπανδρέου που μας έδωσε έως τώρα τρεις πρωθυπουργούς αλλά και του Κωνσταντίνου  Καραμανλή, όπου κάθε ανιψιός που φέρει το όνομα του γενάρχη θεωρείται εξ ορισμού γεννημένος πολιτικός.

Βέβαια αυτή η πρακτική της οικογενειοκρατίας μεταλαμπαδεύεται ως νοοτροπία σε ολόκληρη την κοινωνία. Ακόμη και η κυβέρνηση που προβάλλει το φιλολαϊκό της προφίλ διότι δεν πρόλαβε ακόμη να δημιουργήσει τα δικά της τζάκια στα πλαίσια του δικομματισμού –ας μη ξεχνάμε τα «νέα τζάκια» του ΠΑΣΟΚ κατά το παρελθόν– όταν ανακοίνωσε τα ονόματα των πρώτων υποψηφίων ευρωβουλευτών πρόβαλε ως κύριο ή και μοναδικό τους προσόν, την αναγνωρισιμότητα των γονιών τους ή των συντρόφων τους. Όμως οι συνέπειες αυτής της αντίληψης είναι καταλυτικές για τη λειτουργία της κοινωνίας. Σήμερα είναι ευκολότερο π.χ. να γίνεις καθηγητής ΑΕΙ αξιοποιώντας τη λογική της κληρονομικής διαδοχής και άλλων συναφών κριτηρίων που διέπουν τη λογική των εκλεκτορικών σωμάτων παρά υπάλληλος του Δημοσίου μέσω ΑΣΕΠ όπου πρυτανεύουν τα αντικειμενικά κριτήρια, μια πρακτική που έχει καταστεί εθιμικό δίκαιο και απαξιώνει και τα πανεπιστήμιά μας.

Η υπέρβαση της κρίσης λοιπόν είναι ένα σύνθετο πρόβλημα και όχι απλά οικονομικό. Διότι και να μηδενίζονταν σήμερα το χρέος αύριο θα αναπαράγονταν εξ αιτίας της δυσλειτουργίας του κράτους στη βάση αρχών και αντιλήψεων που ανάγονται σε ξεπερασμένες εποχές. Γι’ αυτό, όπως μας λέει πάλι ο Μπεκ στην “Επινόηση του Πολιτικού”, στη χώρα μας «παντού παλεύουν τα φαντάσματα των μη λύσεων του χθες με αυτά των μη λύσεων του προχθές για τον έλεγχο ενός μέλλοντος που έχει ξεφύγει από αυτό το πλαίσιο».

(1) Χαρίδημου Τσούκα, «Είμαι κατά της οικογενειοκρατίας, αλλά…», Καθημερινή 24/10/2010

Αλεξανδρούπολη, 20-5-2019

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.