Οι παραβατικες συμπεριφορες στα πανεπιστημια και το πορισμα Παρασκευοπουλου

Χαράλαμπος Πουλόπουλος, καθηγητής του ΔΠΘ, μέλος της επιτροπής «Το πνεύμα της επιτροπής είναι ότι η ακαδημαϊκή κοινότητα θα πρέπει να έχει τον πρώτο λόγο σε προβλήματα που συμβαίνουν στο πανεπιστήμιο»

Στα χέρια όλων των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας όλης της χώρας βρίσκεται πλέον το Πόρισμα της Επιτροπής για τη μελέτη ζητημάτων της ακαδημαϊκής ελευθερίας και ειρήνης ή όπως έχει επικρατήσει στον δημόσιο λόγο της Επιτροπής Παρασκευόπουλου. Το πόρισμα πραγματεύεται ζητήματα που έχουν να κάνουν με φαινόμενα παραβατικής συμπεριφοράς εντός πανεπιστημιακών χώρων. Περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, προτάσεις για την κατάσταση της εγκληματικότητας, τα ναρκωτικά, τις καταλήψεις.

Δύο από τα μέλη που συνετέλεσαν στη σύνταξη του εν λόγω πορίσματος είναι και οι κ. Χαράλαμπος Πουλόπουλος και Ελένη Βιδάλη, καθηγητές στο Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικών Επιστημών του ΔΠΘ. Ο πρώτος μιλώντας στο «Ράδιο Παρατηρητής»  εξήγησε τόσο τους άξονες της εισήγησης του πορίσματος για τα ναρκωτικά, καθώς διετέλεσε επικεφαλής της σχετικής ομάδας της Επιτροπής, όσο και τη «φιλοσοφία» που διαπνέει το πόρισμα και τα βήματα που έπονται μέχρι την τελική μορφή του. Παράλληλα σχολίασε και τις –πολιτικές κατά κύριο λόγο- μομφές που προσάπτονται στο πόρισμα.

Χαράλαμπος Πουλόπουλος όμως αναλυτικά… 

«Το ζήτημα της χρήσης και διακίνησης ουσιών δεν είναι αποκομμένο από αυτό που συμβαίνει στην κοινωνία» 

ΠτΘ:  κ. Πουλόπουλε πριν από δύο ημέρες δημοσιοποιήθηκε το πόρισμα που αφορά ένα μεγάλο κομμάτι των ζητημάτων που άπτονται των ελληνικών πανεπιστημίων, της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της ειρήνης. Συμμετείχατε στην ομάδα εργασίας και κυρίως στο κομμάτι που σχετίζεται με τα ναρκωτικά. Ποιες είναι οι εισηγήσεις των μελών της επιτροπής και της δικής σας, σε ό,τι αφορά το κομμάτι των ναρκωτικών;
Χ.Π.:
Η ομάδα εργασίας που δούλεψε για να υποβάλει την έκθεση που αφορά τη χρήση ουσιών στα πανεπιστήμια ή και έξω από τα πανεπιστήμια, συνεργάστηκε αφ’ ενός μεν με ορισμένα πανεπιστημιακά ιδρύματα, όπου εστάλησαν ουσιαστικά και οι προτάσεις τους, οι δικές τους αναλύσεις για την υφιστάμενη κατάσταση, αλλά και τους εγκεκριμένους από το νόμο φορείς αντιμετώπισης των εξαρτήσεων, όπως είναι το ΚΕΘΕΑ, ο ΟΚΑΝΑ, το ψυχιατρικό νοσοκομείο Θεσσαλονίκης και το ψυχιατρικό νοσοκομείο Αττικής.  Συνεργαστήκαμε λοιπόν για να δούμε πώς και τα πανεπιστήμια, αλλά και οι εξειδικευμένοι φορείς, βλέπουν το συγκεκριμένο θέμα. Διαπιστώσαμε ότι το ζήτημα της  χρήσης και διακίνησης των ουσιών, δεν είναι αποκομμένο από αυτό που συμβαίνει στην κοινωνία. Σε κάθε περίπτωση όμως η χρήση και διακίνηση, δεν φαίνεται να αποτελεί μεγαλύτερο πρόβλημα για τα πανεπιστήμια από αυτό που υπάρχει στην κοινωνία. Ωστόσο υπάρχουν ορισμένα πανεπιστημιακά ιδρύματα, κυρίως στην περιοχή της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, που αντιμετωπίζουν ένα σοβαρό θέμα, σε σύγκριση με τα περιφερειακά πανεπιστημιακά ιδρύματα, που δεν εμφανίζεται αυτό το φαινόμενο. Αυτό που προσπάθησε να κάνει η επιτροπή, πέρα από το να διαπιστώσει την κατάσταση ήταν να κάνει συγκεκριμένες προτάσεις και για την πρόληψη της χρήσης, αλλά και την αντιμετώπιση του προβλήματος,  ιδιαίτερα στην υποστήριξη κάποιων ανθρώπων που μπορεί να αντιμετωπίζουν πρόβλημα εξάρτησης.
Προτείνεται λοιπόν η δημιουργία συμβουλευτικών σταθμών στα πανεπιστημιακά ιδρύματα με ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς ή και άλλες ειδικότητες, εφόσον θα είναι μεγαλύτερο το εύρος των φοιτητών που θα αφορά. Η πρόταση αφορά στη δημιουργία αυτών των σταθμών ανά νομό. Το Δημοκρίτειο έχει έναν εξειδικευμένο συμβουλευτικό σταθμό και είμαστε περήφανοι που το πανεπιστήμιό μας έχει αναπτύξει έναν τέτοιο σταθμό υποστήριξης, όχι μόνο για προβλήματα που σχετίζονται με τις εξαρτήσεις, αλλά και για την ψυχική υγεία. Άρα η πρώτη πρόταση είναι να υποστηριχτούν, να αναπτυχθούν αυτούς τους σταθμούς, όπου σε συνεργασία με εξειδικευμένους φορείς, τα Πανεπιστήμια να μπορούν να υλοποιούν προγράμματα πρόληψης ή ακόμα και παραπομπής για τους άλλους ή και έγκαιρης παρέμβασης. Η δεύτερη πρόταση αφορά στην εκπαίδευση. Θεωρούμε ότι θα πρέπει το μάθημα των εξαρτήσεων να ενταχθεί σε περισσότερα τμήματα της Ιατρικής, της Ψυχολογίας, της Νοσηλευτικής, της Νομικής, της Κοινωνιολογίας. Η δική μας κατεύθυνση Κοινωνικής Εργασίας, το έχει εντάξει στο Δημοκρίτειο, ενώ χρειάζεται να ενταχθούν και σε άλλα τμήματα προκειμένου να κατανοήσουν περισσότερο τόσο την αιτιολογία της εξάρτησης, όσο και τα μέτρα παρέμβασης και αντιμετώπισης του φαινομένου. Αρκεί κανείς να σκεφτεί ότι στις Νομικές σχολές δεν γνωρίζουν αυτά τα θέματα. Υπάρχουν τμήματα που δεν έχει ενταχθεί το μάθημα των εξαρτήσεων και οι απόφοιτοι μπορεί να ασχοληθούν με τη δικηγορία, να γίνουν ακόμα και δικαστές, χωρίς ουσιαστικά να γνωρίζουν και τους φορείς που μπορεί να παραπέμψουν κάποιους ανθρώπους που αντιμετωπίζουν πρόβλημα, αντί να οδηγηθούν στη φυλακή.
Οι προτάσεις αφορούν επίσης στη μείωση της βλάβης, κυρίως περιμετρικά των πανεπιστημίων, όσων δηλαδή συμβαίνουν και εκτός πανεπιστημίου.  Για παράδειγμα μπορεί να είναι στην Πατησίων, ή μπορεί να είναι στο Μουσείο. Δεν είναι πανεπιστημιακός χώρος. Στη Θεσσαλονίκη αντίστοιχα. Άρα με αυτή την έννοια μπορούν οι εξειδικευμένοι φορείς να ενισχύσουν τις παρεμβάσεις προσέγγισης χρηστών στο δρόμο, δηλαδή να προσεγγίζουν αυτούς τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη, προκειμένου να τους κινητοποιήσουν να φτάσουν στη θεραπεία. Το πνεύμα της επιτροπής – και δεν αφορά μόνο το πρόβλημα της εξάρτησης – είναι ότι η ακαδημαϊκή κοινότητα θα πρέπει να έχει τον πρώτο λόγο σε προβλήματα που συμβαίνουν στο πανεπιστήμιο. Δεν είναι θέματα που αφορούν την εισαγγελία ή την αστυνομία ή κάποιους άλλους, αλλά την ίδια την ακαδημαϊκή κοινότητα, η οποία θα πρέπει να αναζητήσει λύσεις σε συνεργασία και με άλλους φορείς, προκειμένου να αντιμετωπίσει τα συγκεκριμένα προβλήματα. 

«Μια παρέμβαση δεν μπορεί να γίνεται από πάνω και να αφορά μόνο μια ομάδα» 

ΠτΘ: Στην πλειοψηφία των προτάσεων που κατατίθενται, η υλοποίησή τους εμπεριέχει και τη θέληση των ίδιων των φοιτητών να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της χρήσης των ναρκωτικών ουσιών. Πέραν του ότι το ζήτημα των ναρκωτικών αποτελεί ταμπού για την κοινωνία, γνωρίζουμε ότι από πλευράς των χρηστών είναι πολύ δύσκολη η διαδικασία της απεξάρτησης. Η υλοποίηση λοιπόν των προαναφερθέντων θεωρείτε ότι είναι εφικτή;
Χ.Π.:
Νομίζω οποιαδήποτε παρέμβαση πρέπει να συμπεριλαμβάνει και τους φοιτητές και τους διδάσκοντες και το προσωπικό και την κοινωνία και τους γονείς, όπου μπορούν. Μια παρέμβαση δεν μπορεί να γίνεται από πάνω και να αφορά μόνο μια ομάδα. Συνήθως οι παρεμβάσεις πρόληψης, τόσο στο σχολείο όσο και στο πανεπιστήμιο, συμπεριλαμβάνουν όλους αυτούς που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Είναι δηλαδή μια διαδικασία εκπαίδευσης για την αντιμετώπιση ενός προβλήματος. Δεν αφορά μόνο μια ομάδα. Με αυτή την έννοια είναι απαραίτητη η συμμετοχή των φοιτητών, αλλά και των διδασκόντων και του υπόλοιπου προσωπικού για τη δημιουργία ομάδων πρωτοβουλίας ή για τη δημιουργία ενός δικτύου που θα έρθει από κοινού να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα που εμφανίζεται σε ένα πανεπιστημιακό ίδρυμα. 

«Θα υπάρξει μια διαδικασία ανταλλαγής απόψεων, μέχρι να οριστικοποιηθεί το συγκεκριμένο πόρισμα» 

ΠτΘ: Πώς ακριβώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί και πώς θα χρησιμοποιηθεί το πόρισμα αυτό στην πορεία;
Χ.Π.:
Ο υπουργός παρέλαβε το πόρισμα και αμέσως την επόμενη μέρα το έστειλε στα πανεπιστήμια για να εξετάσουν τις απόψεις τους πάνω σε αυτό. Επίσης στις φοιτητικές ενώσεις, στις νεολαίες των κομμάτων, άρα θα υπάρξει μια διαδικασία ανατροφοδότησης, ανταλλαγής απόψεων, μέχρι να οριστικοποιηθεί το συγκεκριμένο πόρισμα. Αυτό το πόρισμα είναι είκοσι σελίδες περίπου, ωστόσο υπάρχει ένας ολόκληρος τόμος με έρευνες που έγιναν, με άλλα στοιχεία που υπάρχουν, που δεν έχουν δοθεί στη δημοσιότητα. Μετά την αποστολή των απόψεων των πανεπιστημίων, αλλά και των άλλων φορέων, η επιτροπή θα συνεδριάσει, προκειμένου να συγκροτήσει το οριστικό πόρισμα με οριστικές προτάσεις.  Είναι μια διαδικασία που δεν τελείωσε, είναι μια διαδικασία που ξεκίνησε και που δίνει τη δυνατότητα, γιατί και στην πρώτη φάση εκφράστηκαν οι απόψεις των εκπροσώπων των πανεπιστημίων, πάλι πάνω σε συγκεκριμένες προτάσεις να εκφράσουν τις δικές τους θέσεις. 

«Είναι λάθος η προσέγγιση ότι τα πανεπιστήμια έχουν γίνει χώρος ανομίας ή παραβατικότητας» 

ΠτΘ: Ο κ. Παρασκευόπουλος το γενικότερο σχόλιο που έκανε, σε σχέση με το πόρισμα αυτό, είναι ότι τελικά η ανομία στα πανεπιστήμια δεν είναι τόσο εκτεταμένη όσο μεταδίδεται. Αυτό είναι και το βασικό συμπέρασμα που μπορούμε να καταλήξουμε από το συλλογικό πέρασμα; Έχουμε λανθασμένη εικόνα με το πώς λειτουργούν τα πράγματα στα ελληνικά πανεπιστήμια;
Χ.Π.:
Τα πανεπιστήμια είναι χώρος δημιουργίας, χώρος μάθησης, χώρος εξέλιξης, και δεν είναι χώρος παραβατικότητας. Με αυτή την έννοια είναι λάθος η προσέγγιση ότι τα πανεπιστήμια έχουν γίνει χώρος ανομίας ή παραβατικότητας. Πολύ συχνά διογκώνεται ένα περιστατικό, αλλά αυτό δεν αντιπροσωπεύει την εικόνα των πανεπιστημίων κι αυτό πρέπει να γίνει σαφές σε όλους. Επίσης δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται πολιτικά οτιδήποτε σχετίζεται με το πανεπιστήμιο. Οι απόψεις του τύπου ότι τα πανεπιστήμια έχουν γίνει κόλαση, τα πανεπιστήμια έχουν γίνει αυτό ή εκείνο, είναι μια λάθος αντίληψη. Τα πανεπιστήμια εξελίσσονται, εξελίσσουν, αλλάζουν και κάνουν πράγματα. Μπορούν να γίνουν και περισσότερα πράγματα και περισσότερες βελτιώσεις. Το συγκεκριμένο πόρισμα νομίζω ότι είναι μια καλή αρχή. Η κριτική που ασκείται στο συγκεκριμένο πόρισμα είναι η εξής: από την αριστερά λέγεται ότι είναι ένα πόρισμα που είναι κατασταλτικό, από τη δεξιά λέγεται ότι είναι ένα πόρισμα που αφήνει ανεξέλεγκτα τα πανεπιστήμια. Άρα με αυτή την έννοια είναι ένα πόρισμα που βλέπει όλες τις παραμέτρους. Δεν μπορεί να είναι και τα δύο. Ή το ένα θα είναι ή το άλλο. Από τη στιγμή που έχουμε κριτική αυτού του τύπου, φαίνεται πως είμαστε προς τη σωστή κατεύθυνση, με την έννοια ότι βλέπουμε το πανεπιστήμιο ως έναν ιδιαίτερο χώρο, που δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται κατασταλτικά, αλλά θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με άλλες μεθόδους, ψυχοκοινωνικές μεθόδους, αλλά από την άλλη μεριά δεν θα είναι κι ένας χώρος ο οποίος είναι ανεξέλεγκτος.

ΠτΘ: Αυτό το πόρισμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και εντός των ακαδημαϊκών αιθουσών και με ποιον τρόπο, ακριβώς για να εντάξει την φοιτητιώσσα νεολαία του Δημοκριτείου και του συγκεκριμένου τμήματος μέσα σε όλη αυτή τη διαδικασία;
Χ.Π.:
Δύο μέλη του τμήματός μας, εγώ κι  η κ. Βιδάλη συμμετείχαμε στις διαδικασίες αυτής της επιτροπής, με διαφορετικό ρόλο. Η κ. Βιδάλη ως εγκληματολόγος και εγώ ως καθηγητής Κοινωνικής Εργασίας, με αυτή την έννοια δουλεύουμε προς αυτή την κατεύθυνση, και μέσα στο πανεπιστήμιο και εκτός του πανεπιστημίου. Ο πρύτανης απέστειλε το πόρισμα σε όλα τα τμήματα, και σε όλους τους συναδέλφους, προκειμένου να εκφράσουν τις απόψεις τους, για το συγκεκριμένο θέμα. Αυτή η διαδικασία θα συμπεριλάβει και τους φοιτητές αλλά και το διδακτικό προσωπικό.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.