Η δουλεια πισω απο τις προθηκες του Αρχαιολογικου Μουσειου Κομοτηνης

Εκεί όπου το παρελθόν της Ροδόπης παραμένει ζωντανό - Στα «άδυτα» του εργαστηρίου συντήρησης

Το εργαστήριο συντήρησης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ροδόπης, λειτουργεί στο χώρο του Αρχαιολογικού μουσείο Κομοτηνής από το 1973, ακόμα πριν ανοίξει το μουσείο στο κοινό, και φροντίζει ώστε τόσο τα εκθέματά του όσο και πρόσφατα και παλιότερα ευρήματα τα οποία βρίσκονται στην συλλογή του Μουσείου, να συντηρούνται και να μπορούν να κρατούν την ιστορία της Θράκης και της Ροδόπης ζωντανή, ώστε να την γνωρίσουν οι επισκέπτες του.
 
Σήμερα στο εργαστήριο απασχολούνται τέσσερα άτομα, δύο μόνιμοι, η κ. Ευαγγελία Λαϊνίδου, Τμηματάρχης Συντήρησης ΕΦΑ Ροδόπης και η κ. Μαρία Δάρρα, ΔΕ Συντηρήτρια Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης, ενώ κατά καιρούς σε αυτό απασχολούνται και συμβασιούχοι ανάλογα με τα έργα του ΕΣΠΑ που έχει αναλάβει η εφορεία, που αυτή την περίοδο είναι η κ. Ελένη Σέγκλια, ΤΕ Συντηρητής Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης και η κ. Μαρία Ζάρρα, ΔΕ Τεχνικός Συντήρησης Αρχαιοτήτων που ασχολούνται με το έργο συντήρησης που αφορά την έκθεση του Εκκλησιαστικού Μουσείου Κομοτηνής.
 

Επίσης κατά καιρούς απασχολούνται άτομα που κάνουν την πρακτική τους άσκηση στη συντήρηση, καθώς και εθελοντές.
 
Τα μέλη του εργαστηρίου συνεχίζουν να εργάζονται, συντηρώντας τόσο τα ήδη υπάρχοντα ευρήματα όσο και όποια νέα υπάρχουν, αλλά και προετοιμάζονται για την επανέκθεση του Μουσείου, στον οποίο θα παίξουν σημαντικό ρόλο. Και αυτό γιατί με δεδομένο ότι έχει ήδη εκπονηθεί η μουσειολογική έκθεση, που σε δεύτερη φάση αναμένεται να εγκριθεί από το συμβούλιο Μουσείων, έχουν ξεκινήσει να κάνουν τόσο τις πρώτες συντηρήσεις, όσο και την έδραση των αντικειμένων, ώστε η όλη διαδικασία, όταν ξεκινήσει, να ολοκληρωθεί γρηγορότερα, βοηθώντας το συνολικό έργο της επανέκθεσης. 

Πλήρως εξοπλισμένα τα εργαστήρια 

Όπως τόνισε η κ Ευαγγελία Λαϊνίδου, τμηματάρχης συντήρησης της ΕΦΑ Ροδόπης, τα εργαστήρια συντήρησης ξεκίνησαν να λειτουργούν από το 1973,  με τον ελάχιστο εξοπλισμό που υπήρχε τότε από μικροεργαλεία και μηχανήματα. Σήμερα όμως, διαθέτουν δύο πλήρως εξοπλισμένα εργαστήρια, ένα μετάλλου και ένα κεραμικής, λίθου και εικόνας, με μηχανήματα τελευταίας τεχνολογίας, που καλύπτουν όλες τις ανάγκες της συντήρησης. Για πολλά χρόνια στο χώρο τους, σημείωσε, συντηρούνταν ευρήματα από τους τρεις νομούς της Θράκης, μιας και το Μουσείο Κομοτηνής ήταν το μοναδικό στην περιοχή.
 
Όμως μετά τη δημιουργία των νέων Μουσείων της περιοχής (Αρχαιολογικό Μουσείο Αβδήρων, Αλεξανδρούπολης, Σαμοθράκης και Βυζαντινό Μουσείο Διδυμοτείχου), η συντήρηση περιορίστηκε στα αρχαιολογικά ευρήματα του νομού Ροδόπης όλων των υλικών, (λίθο, μάρμαρο, μέταλλο, γυαλί, ψηφιδωτό κ.ά.) συμπεριλαμβανομένου και εκείνα των έργων ΕΣΠΑ.
 

«Το έργο των συντηρητών αρχαιοτήτων και έργων τέχνης, περιλαμβάνει επεμβάσεις σε πολιτιστικά αγαθά, με σκοπό τη διατήρησή τους, την ανάδειξή τους, την προστασία τους από τη φθορά και την καταστροφή, στο πλαίσιο πάντα του κώδικα δεοντολογίας του επαγγέλματος» σημείωσε, τονίζοντας πως όλοι οι συντηρητές εργάζονται με προσωπική ευθύνη, με υλικά και μεθοδολογίες που δεν ξεφεύγουν από τη φιλοσοφία της συντήρησης και την οργάνωση για τη σωστή διαχείριση του έργου, του κοινωνικού συνόλου και των μελλοντικών γενεών.
 
Φυσικά για κάθε υλικό πρέπει να γίνεται διαφορετική μεταχείριση, σημείωσε από την πλευρά της η συντηρήτρια αρχαιοτήτων κ. Μαρία Δάρρα, η οποία τόνισε πως οι ανάγκες για τα υλικά διαφέρουν ανάλογα με το αν προέρχονται από παράκτιες περιοχές ή αν προέρχονται από πιο ορεινές ή κεντρικές περιοχές.
 
Ιδιαίτερα όμως αν προέρχονται από περιοχές κοντά στη θάλασσα, χρειάζεται μια ειδική μεταχείριση, μιας και η φθορά, όσο πιο κοντά στη θάλασσα βρίσκονται, είναι τελείως διαφορετική και πιο έντονη. Για αυτό και χρησιμοποιούν εντελώς διαφορετικές διαδικασίες, όπως για παράδειγμα η αφαλάτωση, η οποία όπως είναι φυσικό δεν είναι απαραίτητη για ευρήματα της ενδοχώρας. 

Συμμετοχή στην εκπαίδευση των παιδιών 

Τα εργαστήρια συντήρησης αποτελούν ζωντανό και αναπόσπαστο μέρος του Μουσείου, για αυτό και συμμετέχουν ενεργά στα εκπαιδευτικά προγράμματα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ροδόπης, που έχουν στόχο στην εξοικείωση των παιδιών με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.
 

Η Εφορεία, με υπεύθυνη την κ. Νάγια Δαλακούρα, φροντίζει να γίνονται αυτά τα προγράμματα, και με τη σειρά τους τα μέλη του εργαστηρίου βοηθούν ώστε τα παιδιά πέρα από την κατανόηση του πολιτισμού, να πάρουν και μια ιδέα για την μέθοδο και την ανάγκη της συντήρησης, αποκτώντας από μικροί την απαραίτητη παιδεία, με την κ. Λαϊνίδου να σημειώνει πως έρχονται σε επαφή με τα υλικά και έτσι τους κινείται το ενδιαφέρον.
 
Άλλωστε είναι σημαντικό, σημείωσε από την πλευρά της η κ. Δάρρα, τα παιδιά να έρχονται σε επαφή με το αρχαίο αντικείμενο, όπως το βρίσκουν οι αρχαιολόγοι και το παίρνουν οι συντηρητές στα χέρια τους. «Εκεί βλέπεις τη λάμψη και τον ενθουσιασμό στα μάτια των παιδιών»  σημείωσε, επισημαίνοντας πως ο τρόπος με τον οποίο εντάσσεται η δική τους παρέμβαση στα εργαστήρια αποτελεί πόλο έλξης για τα παιδιά και τα βοηθά να κατανοήσουν το έργο που γίνεται πίσω από την προθήκη. 

Συντηρώντας τη συλλογή του Εκκλησιαστικού Μουσείου 

Η συλλογή του Εκκλησιαστικού Μουσείου Κομοτηνής αποτελείται από περίπου 250 αντικείμενα από ετερόκλητα υλικά, όπως ξύλο, μέταλλο, χαρτί, ύφασμα, περγαμηνή και κάποια σύνθετα υλικά, με 150 και πλέον εικόνες, που έχουν μεταφερθεί από το χώρο του Ιμαρέτ στο Τμήμα Συντήρησης του Αρχαιολογικού Μουσείου, μιας και εκεί υπάρχουν οι καταλληλότερες προδιαγραφές για να συντηρηθούν.
 
Η συντήρηση πλέον, σημείωσε η κ. Ελένη Σέγκλια, δεν είναι μια χειρωνακτική εμπειρική εργασία, αλλά διέπεται από τους κανόνες της επιστήμης. Άλλωστε εκπροσωπείται πια από τμήμα στο πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, και έχει κάποιες γενικές αρχές και κανόνες όσο αφορά τα υλικά και τη μεθοδολογία που ακολουθείται κάθε φορά.
 

Οι εικόνες είναι του 18ου και του 19ου αιώνα, που συσκευάστηκαν και αποθηκεύτηκαν με τον κατάλληλο τρόπο για τη συντήρησή τους.
 
Οι φθορές στις εικόνες δεν είναι πολύ μεγάλες, μιας και οι εικόνες είναι της μεταβυζαντινής εποχής, και έχουν να κάνουν κυρίως με τον τρόπο αποθήκευσης των εικόνων στο παρελθόν, με μεγάλες αυξομειώσεις θερμοκρασίας υγρασίας κτλ, καθώς και προηγούμενες επεμβάσεις συντήρησης, που δεν είχαν γίνει με τις κατάλληλες μεθόδους.
 
Παλιότεροι συντηρητές και αναπαλαιωτές προσπαθούσαν να φτάσουν στην αρχική εικόνα του αντικειμένου, όμως πλέον στη συντήρηση των εικόνων, και όλων των αντικειμένων που συντηρούνται, στόχος είναι να γίνουν επεμβάσεις όπου θεωρείται απαραίτητο.

Συνεχής ενημέρωση και συμμετοχή σε ημερίδες 

Τα μέλη του Εργαστηρίου ενημερώνονται διαρκώς για τις εξελίξεις στον κλάδο, συμμετέχοντας σε σεμινάρια και ημερίδες που τους αφορούν και κρίνονται απαραίτητα από την υπηρεσία για την επιμόρφωση και την εξέλιξή τους, όπως στην ημερίδα που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Αθήνα με θέμα «Συντηρητές σε κίνδυνο. Προστατεύοντας την πολιτιστική κληρονομιά καταστρέφουμε το περιβάλλον;».
 
Εν όψει της ημερίδας με τον προαναφερόμενο τίτλο, το τμήμα συντήρησης του Αρχαιολογικού Μουσείου Κομοτηνής συμμετείχε με επιτυχία, με το πόστερ «Ενα εργαστήριο συντήρησης με οικολογική συνείδηση».
 
Η πολιτική που ακολουθεί η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ροδόπης για τη διαχείριση των εργαστηριακών αποβλήτων είναι· εναρμονισμένη με την Οδηγία του συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 1991 για τα επικίνδυνα απόβλητα (91/689/ΕΟΚ), λαμβάνοντος αναγκαία μέτρα για την ορθή χρήση και διαχείριση των τοξικών αποβλήτων και με σκοπό τη μείωση του όγκου τους και των κινδύνων που απορρέουν από αυτή, μέσω της πρόληψης και μείωσης της παραγωγής τους και της βλαπτικότητάς τους.
 
Στο πλαίσιο αυτής της λειτουργίας, η Εφορεία προέβαινε στη συνεργασία με πιστοποιημένη επιχείρηση διαχείρισης χημικών αποβλήτων.
 
Ελπίδα τους είναι στο μέλλον να πραγματοποιηθεί η διαχείρισή των τοξικών αποβλήτων με τη συνεργασία Εφορείας Αρχαιοτήτων γειτονικού νομού, η οποία θα αναλάβει την εξουδετέρωσή τους.
 
Το εργαστήριο συντήρησης του Αρχαιολογικού Μουσείου Κομοτηνής αξιοποιεί το πλεονεκτήματα της νανοτεχνολογίας, χρησιμοποιώντας αποκλειστικό το νανοϋλικό για τη διαδικασία της στερέωσης των λίθινων αντικειμένων και των τοιχογραφιών.
 
Τα υλικά αυτά δεν αλλοιώνουν τις αρχικές φυσικές και χημικές ιδιότητες των αντικειμένων και είναι φιλικά προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο, συμβάλλοντας παράλληλα στην αειφορία του μουσείου και στην καλλιέργεια της «πράσινης» κουλτούρας.
 
Στόχος των εργαζομένων στο εργαστήριο συντήρησης είναι η επέκταση της χρήσης των νανοϋλικών και σε άλλες διαδικασίες συντήρησης, με την παράλληλη εκπαίδευση και ενημέρωση γύρω από τις εξελίξεις στη χρήση των υλικών αυτών.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.