Η «σοσιαλδημοκρατικη εκδοχη του νεοφιλελευθερισμου» στην Ευρωπη και στην Ελλαδα
Αν θέλουμε να ερμηνεύσουμε την άνοδο της ακροδεξιάς στα κράτη της Δυτικής Ευρώπης αλλά και την επικράτηση δεξιόστροφων σχημάτων στις εκλογές δεν έχουμε παρά να αξιολογήσουμε τις πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις στη Γερμανία με την ανασυγκρότηση του μεγάλου συνασπισμού μεταξύ των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) και των Σοσιαλδημοκρατών (SPD). Ενώ οι Φιλελεύθεροι του FDP πήραν το μάθημά τους μετά την τραυματική κυβερνητική συνεργασία τους με τους Χριστιανοδημοκράτες της Μέρκελ από το 2009 έως το 2013, αφού από το ποσοστό του 14,6% του 2009 κατρακύλησαν στο 4,8% το 2013 και τέθηκαν εκτός της ομοσπονδιακής Βουλής, και αρνήθηκαν την εκ νέου συνεργασία τους με τη Μέρκελ, καίτοι συμπλέουν ιδεολογικά, το δε SPD παρά τη μεγάλη εκλογική του συρρίκνωση επανέλαβε το εγχείρημα του «μεγάλου συνασπισμού» με το CDU. Τα «φτιασιδώματα» με τα οποία προσπάθησε να διανθίσει τις διαφορές του με το CDU στη διάρκεια των συνομιλιών των δύο κομμάτων για την ανανέωση της κυβερνητικής συνεργασίας τους δεν μπορούν να αλλοιώσουν την ουσία της πολιτικής του μετάλλαξης, όχι μόνον τώρα αλλά από την γερμανική επανένωση και εντεύθεν. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι θεμελιωτής του «γερμανικού θαύματος» ήταν η «Ατζέντα 2010» του σοσιαλδημοκράτη καγκελαρίου Γκέρχαρντ Σρέντερ με τις νεοφιλελεύθερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που προώθησε με τις οποίες μετέφερε το κοινωνικό βάρος της γερμανικής επανένωσης στους ώμους των εργαζομένων αφήνοντας ανέπαφο τον πλούτο της Ανατολικής Γερμανίας στο κεφάλαιο. Μάλιστα τιμήθηκε γι’ αυτό από το πολιτικό σύστημα της χώρας του και εξυμνήθηκε από τους πολιτικούς του αντιπάλους του CDU! Στη συνείδηση όμως του γερμανικού λαού το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) βαθμιαία αποκαθηλώνεται έκτοτε, όπως αποδεικνύουν τα εκλογικά αποτελέσματα.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι οι δύο πόλοι της πολιτικής διαπάλης στη Γερμανία έχουν ταυτισθεί. Πού οδηγεί αυτή η αποτελμάτωση της ταξικής σύγκρουσης και η νόθευσή της στο όνομα των ετερογενών μεγάλων συνασπισμών και της ταύτισης των κοινωνικών εταίρων; Η Σαντάλ Μουφ στο βιβλίο της «Επί του πολιτικού», υποστηρίζει: «Η ανάπτυξη της ακροδεξιάς πραγματοποιήθηκε πάντα σε περιστάσεις όπου οι διαφορές ανάμεσα στα παραδοσιακά δημοκρατικά κόμματα έχουν γίνει πολύ λιγότερο σημαντικές απ’ ό,τι ήταν στο παρελθόν. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως στην Αυστρία, αυτό οφειλόταν σε μια μακρά περίοδο κυβερνήσεων συνασπισμού. Σε άλλες, όπως στη Γαλλία, στην κεντρώα μετατόπιση κομμάτων που παλαιότερα τοποθετούνταν σαφώς στα αριστερά του πολιτικού φάσματος. Αλλά σε κάθε περίπτωση είχε εγκαθιδρυθεί μία συναίνεση στο κέντρο, η οποία δεν επέτρεπε στους ψηφοφόρους να επιλέξουν πραγματικά ανάμεσα σε σημαντικά διαφορετικές πολιτικές… Αυτό δημιούργησε ένα κενό που ήταν δυνατό να καταληφθεί από άλλες μορφές ταύτισης, οι οποίες θα μπορούσαν να αποβούν προβληματικές για τη λειτουργία του δημοκρατικού συστήματος… Έτσι, δεξιοί δημαγωγοί μπόρεσαν να αρθρώσουν την επιθυμία για μια εναλλακτική προοπτική πέρα από την πνιγηρή συναίνεση». Και συνεχίζει: «Το νόημα της αριστεράς και της δεξιάς θα μεταβάλλεται, αλλά η διαχωριστική γραμμή θα πρέπει να διατηρηθεί γιατί η εξαφάνισή της θα σήμαινε ότι απωθείται η κοινωνική διαίρεση και ότι ένα πλήθος φωνών έχουν καταδικαστεί στη σιωπή… Όταν η κοινωνική διαίρεση δεν μπορεί να εκφραστεί μέσω της αντίθεσης αριστερά/δεξιά, τα πάθη δεν μπορούν να στραφούν σε δημοκρατικούς σκοπούς και οι ανταγωνισμοί παίρνουν μορφές που ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο τους δημοκρατικούς θεσμούς». Στην Γερμανία οδήγησε στην εκτόξευση του ρατσιστικού AfD από το 4,7% στις εκλογές του 2013 στο 12,6% και στην ανάδειξή του σε αξιωματική αντιπολίτευση, στη Γαλλία, όπου Δεξιά και Σοσιαλδημοκράτες «απορροφήθηκαν» από το κόμμα του Μακρόν η Λεπέν έλαβε το 35% των ψήφων στις προεδρικές εκλογές, ενώ η ακροδεξιά και τα ρατσιστικά κόμματα εκτόξευσαν τα εκλογικά τους ποσοστά σε όλα τα δυτικά κράτη ακόμη και στην Σκανδιναβία και συμμετέχουν σε κυβερνητικούς σχηματισμούς. Κυρίως, όμως, διαπιστώνουμε ότι ολόκληρο το πολιτικό σύστημα των κρατών της Ευρώπης μετατοπίζεται ραγδαία προς τα δεξιά, και αυτό αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Είναι χαρακτηριστικό πως όταν ρώτησαν τη Μάργκαρετ Θάτσερ ποιο ήταν το μεγαλύτερο επίτευγμά της είχε απαντήσει: «Το νέο Εργατικό Κόμμα». Και είχε δίκιο, υποστηρίζει ο Σλαβόι Ζίζεκ. Ο θρίαμβός της ήταν πως ακόμη και οι πολιτικοί εχθροί της υιοθέτησαν τις βασικές οικονομικές πολιτικές της. Διότι ο πραγματικός θρίαμβος δεν είναι η νίκη επί του εχθρού. Ο πραγματικός θρίαμβος συντελείται όταν ο ίδιος ο εχθρός αρχίζει να χρησιμοποιεί την πολιτική σου, έτσι ώστε οι ιδέες σου γίνονται το θεμέλιο ολόκληρου του πεδίου. Μάλιστα ο Τζον Γκρέι υποστηρίζει ότι στο πεδίο των ιδιωτικοποιήσεων, ο Μπλερ προχώρησε πολύ πιο πέρα απ’ ό,τι θα φανταζόταν η Θάτσερ. «Εδώ η αγορά διεισδύει στον πυρήνα του ίδιου του κράτους, έλεγε, μία κίνηση που την εποχή της Θάτσερ υποστήριζαν μόνο οι δεξαμενές σκέψεις της δεξιάς».
Στη χώρα μας, όπου δεν έχουμε συγκρότηση «μεγάλων συνασπισμών», το δίπολο της εξουσίας διατηρεί την εμφυλιοπολεμική ρητορεία δημιουργώντας ψευδαισθήσεις στους πολίτες για να αμβλύνουν τις αντιστάσεις τους. Τους διαψεύδουν οι κυβερνητικές συνεργασίες ΝΔ–ΠΑΣΟΚ –ΛΑΟΣ, ΝΔ–ΠΑΣΟΚ–ΔΗΜΑΡ και ΣΥΡΙΖΑ–ΑΝΕΛ που ακύρωσαν ακόμη και τις προσχηματικές διαχωριστικές γραμμές δεξιάς/αριστεράς. Αντί μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ και τη δραματική συρρίκνωση των Κομμουνιστικών κομμάτων στην Ευρώπη να αναλάβει η Σοσιαλδημοκρατία την υπεράσπιση των κοινωνικών κατακτήσεων της περιόδου του Ψυχρού πολέμου, αναδεικνύεται σε φορέα μεταρρυθμίσεων υπέρ του κεφαλαίου που αδυνατεί να προωθήσει η Δεξιά φοβούμενη τις λαϊκές αντιδράσεις. Ίσως διότι η σοσιαλδημοκρατία, η ρεφορμιστική απάντηση στον σοσιαλισμό, αξιοποιήθηκε από την αρχή από το κεφάλαιο ως ανάχωμα του κομμουνισμού στην Ευρώπη και μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ εκλείπει βαθμιαία ο λόγος της πολιτικής της ύπαρξης. Γι’ αυτό σήμερα βιώνουμε τη «σοσιαλδημοκρατική εκδοχή του νεοφιλελευθερισμού». Οι κοινωνίες θα πρέπει να βρουν άλλες διεξόδους για να αντιδράσουν.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
