Zωη Γαβριηλιδου και Βασιλικη Κοντογιαννη «συστηνουν» την Marie-Paule Masson

Την διευθύντρια του Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μονπελιέ

Μια σπουδαία συνομιλία είχαμε την τύχη να έχουμε χθες στο στούντιο του ράδιο «Παρατηρητής 94 fm», με την Ζωή Γαβριηλίδου, Κοσμήτορα της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΔΠΘ και τη Βασιλική Κοντογιάννη, Καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας του ΤΕΦ-ΔΠΘ. Με αφορμή  τη σημερινή επιτιμοποίηση της κ. Marie-Paule Masson, ομότιμης σήμερα Καθηγήτριας του Πανεπιστημίου του Μονπελιέ και επί πολλά χρόνια Διευθύντριας του Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών του ιδίου Πανεπιστημίου, παρουσία του γάλλου προξένου Philippe Ray. Μια σπουδαία συνομιλία,  αποτέλεσμα της οποίας ήταν η συνειδητοποίηση της μεγάλης προσφοράς των εδρών Ελληνικών Σπουδών στα αλλοδαπά πανεπιστήμια, προσφορά ανυπολόγιστης αξίας την οποία το ΤΕΦ αποφάσισε να αναδείξει,  και , συγχρόνως η γνωριμία με το εξαιρετικά πολυσύνθετο έργο της κ. Marie-Paule Masson, μαθήτριας του μεγάλου Κωνσταντίνου Θ. Δημαρά, με καθοδηγητή τη συμφοιτήτριά της, και συνοδοιπόρο, σε ζητήματα του ερευνητικού της έργου, καθηγήτρια κ. Βασιλική Κοντογιάννη.
 
Στα των εδρών Ελληνικών Σπουδών στο εξωτερικό και τα της επιτιμοποίησης  της κ. Marie-Paule Masson ευθύς αμέσως…

«Το να βοηθήσουμε στη διάδοση των αξιών του πολιτισμού μας και σε άλλες γλώσσες, είναι ο καλύτερος τρόπος να διεισδύσουμε  σε άλλες  κοινωνίες  και να αποκτήσουμε συμμάχους»

ΠτΘ: κ. Γαβριηλίδου, θα συνεχίσετε να τιμάτε τους επιστήμονες που υπηρέτησαν τα ελληνικά γράμματα στην αλλοδαπή και κατέχουν έδρες Ελληνικής Φιλολογίας;
Ζ. Γ.:
Το Τμήμα μας, όπως ξέρετε καλά, μελετά τον πολιτισμό, άρα εμείς θεωρούμε ότι ο πολιτισμός αποτελεί ένα ισχυρό όπλο με το οποίο θα μπορούσαμε να κάνουμε εξωτερική πολιτική, να διαμορφώσουμε θετική γνώμη σε σχέση με τα ζητήματα που μας αφορούν. Τα οικονομικά είναι ένα τέτοιο ζήτημα. Επίσης,  το να βοηθήσουμε στη διάδοση των αξιών του πολιτισμού και σε άλλες γλώσσες, είναι ο καλύτερος τρόπος να διεισδύσουμε  σε άλλες  κοινωνίες και να αποκτήσουμε συμμάχους. Θεωρούμε λοιπόν ότι τα Τμήματα Ελληνικών Σπουδών είναι πάρα πολύ σημαντικά σε μια τέτοια κατεύθυνση, δηλαδή μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής. Τα Τμήματα αυτά ιδρύονται συνήθως με πρωτοβουλίες ξένων πανεπιστημίων, όμως οικονομικά ενισχύονται από το ελληνικό κράτος. Εδώ είναι ένα μικρό ζήτημα, γιατί ενώ τυπικά το ελληνικό κράτος πρέπει να ενισχύει οικονομικά τα Τμήματα αυτά, τις περισσότερες φορές αυτό δεν συμβαίνει, γιατί ένας από τους παράγοντες  χρηματοδότησης είναι και ο αριθμός φοιτητών, καθώς και οι δράσεις που γίνονται  από αυτά. Δυστυχώς είναι μικρός ο αριθμός φοιτητών που παρακολουθούν τα Τμήματα Ελληνικών Σπουδών, άρα και η χρηματοδότηση μικρή και πολλές φορές ανύπαρκτη. Εμείς ξεκινήσαμε μια πρωτοβουλία στο Τμήμα με αναγορεύσεις τέτοιων προσώπων, ξεκινήσαμε με τη Φατίμα Ελόεβα, τώρα την Marie-Paule Masson, και θα συνεχίσουμε με  τον Μάκη Μορφακίδη, ακριβώς για να αναδείξουμε το πόσο σημαντικά είναι τα Τμήματα αυτά και το πόσο ήρωες είναι οι διευθυντές τους, που τα κρατούν ανοικτά με νύχια και με δόντια , προσπαθώντας να βρουν υποτροφίες για τους φοιτητές για να τους βοηθήσουν και να τους κρατήσουν στα Τμήματα.

«Ετοιμάζουμε και έναν τόμο, σε  συνεργασία με το Δίκτυο Πολιτικών Ανώτατης Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών, που αφορά στις ελληνικές έδρες»

Το ένα σκέλος είναι οι τελετές επιτιμοποίησης, το άλλο σκέλος είναι ότι ετοιμάζουμε και έναν τόμο, σε  συνεργασία με το Δίκτυο Πολιτικών Ανώτατης Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Πατρών, που αφορά στις ελληνικές έδρες. Έχουμε στείλει σε όλα τα τμήματα να μας στείλουν τα προβλήματά τους και ίσως να κάνουμε και μια ημερίδα, και να καλέσουμε τους αρμόδιους από τα συναρμόδια  υπουργεία: Εξωτερικών, Παιδείας και Πολιτισμού, να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Έτσι, δρούμε εμείς στο Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας, θέλουμε  έργα και δράσεις, δεν μπορούμε τις γενικότητες. Σε αυτό το πλαίσιο και σε αυτή τη στρατηγική, με πολύ μεγάλη χαρά, υιοθετήσαμε ως Τμήμα την πρόταση της Βασιλικής Κοντογιάννη, να αναγορεύσουμε σε επίτιμη διδάκτορα του Τμήματος την Marie-Paule Masson, της οποίας το έργο και στο Πανεπιστήμιο,  στο Τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών, αλλά και στο Κέντρο Έρευνας της Νεοελληνικής Φιλολογίας, είναι εξαιρετικό. Έχει κάνει σπουδαία  πράγματα, έχει διασώσει θησαυρούς,  έχει φορμάρει και έχει διδάξει σημαντικά άτομα, τα οποία στον ελληνικό χώρο διδάσκουν  στα  πανεπιστήμια, στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, αλλά όχι μόνο στην Ελλάδα, και σε άλλες χώρες. Και όλοι αυτοί θα είναι αύριο εδώ στο Τμήμα μας να την τιμήσουν και να μας δείξουν κομμάτια της δουλειάς τους.

«Πιστεύουμε ότι μπορεί καλά να συνεργαστεί μια ανοιχτόμυαλη οικονομία με έναν  σύγχρονο κόσμο όπου προωθείται ο πολιτισμός»

ΠτΘ: Ξέρουμε ότι οι ανθρωπιστικές σπουδές και οι έδρες Ελληνικών Σπουδών στην αλλοδαπή  φθίνουν, εσείς όμως διεκδικείτε μέσα από την πράξη  —κάνετε ένα βιβλίο και επιδιώκετε ένα συνέδριο—  την επιβίωση των εδρών, παρόλο που με μια μελαγχολική ανάγνωση της παγκοσμιοποίησης και  την απολυτότητα των οικονομικών της όρων κάποιος μπορεί να θεωρήσει ότι αυτές δεν έχουν μέλλον…. 
Ζ.Γ.:
Εμείς αποδεχόμαστε ότι πράγματι η οικονομία είναι το πρώτο ζήτημα, θεωρούμε όμως ότι ο πολιτισμός είναι ένα όπλο για να διεκδικήσουμε πράγματα για την οικονομία, να βελτιώσουμε τη θέση της χώρας μας και να  διαπραγματευτούμε αξιοποιώντας αυτό το όπλο που έχουμε. Δεν λέμε κάτι διαφορετικό, κι εδώ ίσως είναι χρήσιμες  οι πράξεις, ο ακτιβισμός.
Β.Κ.: Με έργα καθημερινά υποστηρίζουμε αυτή την επιστήμη στην οποία πιστεύουμε, γιατί και η κ. Γαβριηλίδου, όπως και η κ. Masson κι εγώ, πιστεύουμε στη σημασία των ανθρωπιστικών σπουδών για τον σύγχρονο πολιτισμό.  Αν δεν υπήρχαν οι ανθρωπιστικές σπουδές, ακόμα και η διάσταση της οικονομίας, θα ήταν πάρα πολύ φτωχότερη από αυτή που ήταν στις μέρες μας. Πιστεύουμε ότι μπορεί καλά να συνεργαστεί μια ανοιχτόμυαλη οικονομία με έναν  σύγχρονο κόσμο όπου προωθείται ο πολιτισμός.

«Η κ. Masson δουλεύει όχι σκέτα πάνω στον ελληνικό πολιτισμό, αλλά και στις συνδέσεις του με τη Γαλλία.  επί της ουσίας δουλεύει δηλαδή πάνω στο ευρωπαϊκό μας πρόσωπο»

ΠτΘ: κ. Κοντογιάννη, θα μπορούσατε  να μας συστήσετε  με λίγα λόγια την κ. Masson;
Β.Κ.:
Αυτό είναι ένα δύσκολο έργο, γιατί είναι μια περίπτωση εξαιρετικά πολυσύνθετη. Γνώρισα την κ. Masson, όταν ήμασταν ακόμα «συμφοιτήτριες» με δάσκαλο τον Δημαρά, δηλαδή επέβλεπε τη διατριβή της, όπως επέβλεπε και τη δική μου. Στη δεκαετία του '80 πήγαμε με τον Δημαρά, και κάποιους άλλους συνεργάτες, στο Μονπελιέ, όπου είναι η έδρα της κ. Masson. Το Πανεπιστήμιο του Μονπελιέ, αυτό το παλαιότατο πανεπιστήμιο που έχει ιδρυθεί το 1289, και σε αυτό σπούδασε ο Κοραής, είναι ένα από τα παλαιότερα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια που ξεκίνησε να λειτουργεί τον 13ο αιώνα. Πήγαμε εκεί με τον Δημαρά, μας υποδέχτηκε η Marie-Paule Masson, και ήταν μια καταπληκτική συνάντηση. Εκεί κατανόησα για πρώτη φορά το πραγματικό ενδιαφέρον της για τα ελληνικά γράμματα.  Κάναμε παράλληλες διαδρομές, εγώ γύρισα στην Ελλάδα και δίδαξα στο ελληνικό πανεπιστήμιο, η Marie-Paule Masson στήριξε την έδρα του Μονπελιέ, με νύχια και με δόντια, για πολλά χρόνια.
Ως διευθύντρια του Ερευνητικού Κέντρου υπήρξε υπεύθυνη  για πάρα πολλές διατριβές, περισσότερες από πενήντα, με επιτυχία. Μόλις απέκτησα μια θέση στο ελληνικό πανεπιστήμιο, αναπτύξαμε μια συνεργασία Erasmus. Τότε σχεδόν ξεκινούσαν οι συνεργασίες Erasmus και αρχίσαμε να ανταλλάσσουμε επισκέψεις, φοιτητές κλπ. Το Πανεπιστήμιό μας από τη δεκαετία του '90 στέλνει φοιτητές στο Πανεπιστήμιο του Μονπελιέ με Erasmus,  και πηγαίνουν συστηματικά εκεί φοιτητές ακόμα και τώρα. Ήμουν στην επταμελή επιτροπή κρίσης των διατριβών αυτών, και διαπίστωσα την ποιότητα που είχαν, —όχι αναγκαστικά όλες, ποτέ δεν είναι όλες στην ίδια ποιότητα οι διατριβές— αλλά εξαιρετικές διατριβές πέρασαν από τα χέρια της κ. Masson, και δεν ήταν μόνο διατριβές νεοελληνικής φιλολογίας,  ήταν διατριβές που έκαναν τη γέφυρα ανάμεσα στον ελληνικό και τον γαλλικό πολιτισμό. Ένα εξαιρετικό παράδειγμα είναι η διατριβή της κ. Μπασέ που θα μιλήσει αύριο. Η κ. Μπασέ εργάστηκε πάνω σε ένα έργο που είχε εντοπίσει η Marie-Paule Masson, γιατί δούλεψε και στα αρχεία. Είναι το κείμενο ενός γάλλου φιλάνθρωπου, ο οποίος δοκίμασε να αναμορφώσει τις ελληνικές φυλακές την εποχή του Όθωνα. Η εργασία της κ. Μπασέ είναι μια εξαιρετική διατριβή.  Στην Ημερίδα που θα προηγηθεί, θα έχουμε ένα τραπέζι με δημοσιευμένα έργα των αποφοίτων του Πανεπιστημίου του Μονπελιέ, αλλά και εκδόσεις του Πανεπιστημίου που σχετίζονται με την ελληνική παιδεία, και θα μπορέσει όποιος θέλει να τη δει. Δεν είναι μόνο η δουλειά που γίνεται στην έρευνα,  υπάρχει και μια παράλληλη δουλειά στη δημοσίευση με  εκδόσεις των διατριβών στο πλαίσιο του Πανεπιστημίου του Μονπελιέ. Η κ. Marie-Paule Masson έχει βγάλει απόφοιτους που ενισχύουν τις ελληνικές έδρες στη Γαλλία. Μια τέτοια απόφοιτος είναι η Σοφί Κοαβού  —που επίσης θα μιλήσει αύριο— η οποία είναι τώρα καθηγήτρια στη Λιόν,  στην  εκεί έδρα  Νεοελληνικών Σπουδών. Η Σοφί Κοαβού δούλεψε πάνω στον Καβάφη με την κ. Masson. H Αντωνία Σαχπάζη, που βρίσκεται στο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, έκανε μια εξαιρετική διατριβή πάνω στο ελληνικό περιοδικό «Πανδώρα» και τα προηγούμενά του, δηλαδή πώς αυτό το περιοδικό άντλησε από τη γαλλική παιδεία και ποια είναι τα γαλλικά μυθιστορήματα, τα οποία ανώνυμα και χωρίς αναφορά στον αρχικό συγγραφέα, πέρασαν στο ελληνικό περιοδικό. Η κ. Masson δουλεύει δηλαδή  όχι σκέτα πάνω στον ελληνικό πολιτισμό, αλλά και στις συνδέσεις του με τη Γαλλία.  Επί της ουσίας δουλεύει δηλαδή πάνω στο ευρωπαϊκό μας πρόσωπο. Ποιοι είμαστε μέσα σε αυτή την Ευρώπη που ζούμε σήμερα. Ο κ. Καραπιδάκης, που επίσης θα έρθει, είναι πολύ σημαντικός ιστορικός του Ιονίου Πανεπιστημίου. Ήταν Διευθυντής των Γενικών Αρχείων του Κράτους για πολλά χρόνια, και τώρα είναι διευθυντής του περιοδικού «Νέα Εστία». Αυτό κάτι σημαίνει. Ο Νίκος Καραπιδάκης θα μιλήσει για  τη σχέση  «Δημαρά- Marie-Paule Masson».

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.