Γοητευσε το μυθιστορημα της Βικυς Τσελεπιδου «Αλεπου, αλεπου, τι ωρα ειναι;»

Με «ιχνηλάτες» τους Σπύρο Κιοσσέ, Χάρη Οταμπάση και Γεωργία Ντεμίρη στην παρουσίασή του στην Κομοτηνή

Στις 22 Νοεμβρίου, στο δεύτερο όροφο της  Λέσχης  Κομοτηναίων,  υλοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία, η παρουσίαση του δεύτερου βιβλίου της ξανθιώτισσας συγγραφέως Βίκυς Τσελεπίδου, με τον πρωτότυπο και αινιγματικό τίτλο « Αλεπού, αλεπού, τι ώρα είναι;». Η  παρουσίαση ήταν μια πρωτοβουλία του  Εργαστηρίου Γλωσσολογίας του ΤΕΦ-ΔΠΘ, της εφημερίδας «Παρατηρητής της Θράκης», του Συλλόγου Καππαδόκων- Μικρασιατών και των εκδόσεων Νεφέλη. Συντονίστρια της όλης  εκδήλωσης,  η φιλόλογος και επιμελήτρια εκδόσεων Τζένη Κατσαρή- Βαφειάδη. Την παρουσίαση του βιβλίου, ανέλαβαν οι: Σπύρος Κιοσσές (ΕΔΙΠ του ΤΕΦ-ΔΠΘ), Γεωργία Ντεμίρη (Μεταπτυχιακή φοιτήτρια του ΤΕΦ-ΔΠΘ) και Χάρης Οταμπάσης (Υποψήφιος Διδάκτορας του ΤΕΦ-ΔΠΘ).  

Η συγγραφέας Βίκυ Τσελεπίδου και οι σελίδες της, ή οι ες αεί βιασμοί 

Η ίδια η συγγραφέας διάβασε αποσπάσματα από το βιβλίο της, ξεκινώντας με μαγνητοφωνημένη ανάγνωση των τριών πρώτων σελίδων του βιβλίου, στις οποίες καταγράφονται καταγόμενοι από την Καππαδοκία, τούρκοι υπήκοοι ορθοδόξου θρησκεύματος που εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα – γενόμενοι έλληνες υπήκοοι–  μετά το τραγικό γεγονός της Εξόδου, καθώς και τα ονόματα των τόπων που γεννήθηκαν. Ένα συγκλονιστικό «μνημόσυνο» σε τεθνεώτες προπάτορες και πεθαμένες πατρίδες, σελίδες σαν τα χαρτάκια υπέρ αναπαύσεως που γράφουμε στις ακολουθίες. Οι  αναγνώσεις αποσπασμάτων από την «Αλεπού» με τη διαμεσολάβηση της συγγραφέως είχαν εξάλλου το ρόλο του περάσματος του λόγου από τον έναν ομιλητή στον άλλο, και ήταν ένα από τα ουσιαστικότερα «βαπτίσματα» του πολυπληθούς κοινού  στη μαγική ιστορία του βιβλίου. Είτε με την ανάγνωση του μονολόγου της  Λουκίας που κακοποιείται από τον σύντροφό της και θέλει να γίνει νερό και να εξαφανιστεί μες στο σιφόνι είτε με την ανάγνωση του αποσπάσματος με τις κερασιές και τους ίσκιους της πατρίδας είτε με την ανάγνωση  εγκιβωτισμένων στο μυθιστόρημα στίχων του Αισχύλου. 
      
Ακολούθησαν οι εξαιρετικές αναγνώσεις των τριών φιλολόγων, απολύτως συμπληρωματικές η μία προς την άλλη του άκρως «περιπετειώδους» αφηγηματικά και σύνθετου αφηγήματος «Αλεπού αλεπού τι ώρα είναι;» της Βίκυς Τσελεπίδου. 

Γεωργία Ντεμίρη, μεταπτυχιακή φοιτήτρια του ΤΕΦ-ΔΠΘ «Η έννοια της πατρίδας παρουσιάζεται στο μυθιστόρημα πολύπλευρη και ως η σημαντικότερη αναζήτηση»  

Η Γεωργία Ντεμίρη, μεταπτυχιακή φοιτήτρια του ΤΕΦ-ΔΠΘ, ξεκίνησε επικεντρωμένη στον αινιγματικό τίτλο, και το παιχνίδι του τότε στη Μ. Ασία, που έγινε «παιχνίδι των λέξεων» και περιγραφή του σήμερα. Όπως η ομιλήτρια ανέφερε από τον τίτλο «καταλαβαίνουμε πως βρισκόμαστε μπροστά από ένα παρόμοιο σημείο εκκίνησης, ενός αέναου κυνηγητού. Το μόνο σίγουρο, πως η “Αλεπού” κάθε φορά αλλάζει, και ίσως να έχει μεγαλώσει και λίγο.». Eπεσήμανε, επίσης, τις αφιερώσεις στην αρχή του βιβλίου από τη συγγραφέα στον ομηρικό Οδυσσέα και την ωραία Ελένη, τονίζοντας ότι, διαμέσου αυτών, προϊδεάζεται ο αναγνώστης για το τι θα ακολουθήσει.  «Το παρόν βιβλίο μοιάζει να βρίσκεται» ανέφερε στη συνέχεια «σε μια διαρκή κίνηση ώθησης, μεταξύ πραγματικού και μυθοπλαστικού, παραμυθιακού και μυστικιστικού, αλήθειας και ψέματος, ζωής και θανάτου. Δυο ιστορίες με κοινό παρονομαστή διαγράφονται ταυτόχρονες, σε ένα χρόνο σταματημένο αλλά και ασταμάτητο.».
 

Επίκεντρο του σχολιασμού της, ήταν και η βία που σωματοποιείται και οι ρόλοι θύτη-θύματος που πολλές φορές εναλλάσσονται. Ως προς το ζήτημα της πατρίδας και του ξεριζωμού,  θέματα, που θίγονται ξεκάθαρα μέσα από το βιβλίο,  η κ. Ντεμίρη σημείωσε: «Η έννοια της πατρίδας παρουσιάζεται πολύπλευρη και ως η σημαντικότερη αναζήτηση.  Πατρίδα είναι το DNA, το παρελθόν που κουβαλάμε, η γενέθλια γη, ο δρόμος του προορισμού, καθώς βαδίζοντας κατακτάς πατρίδες, είναι ο «τόπος» ο ιδανικός που θες να φτάσεις, αυτό που κουβαλάς μες στο κεφάλι σου, το δέντρο το φανταστικό, καρπός του οποίου θα ήθελες να ήσουν.», ολοκλήρωσε δε την ομιλία της με τους «αέναους κύκλους» που χαρακτηρίζουν το μυθιστόρημα « δεν κλείνουν ποτέ και συνδέουν παρελθόν, παρόν και μέλλον». 

Χάρης  Οταμπάσης, υποψήφιος διδάκτορας του ΤΕΦ-ΔΠΘ «“Ιστορικό”  ή “μεταμοντέρνο” μυθιστόρημα;» 

Ο  Χάρης  Οταμπάσης, υποψήφιος διδάκτορας του ΤΕΦ-ΔΠΘ,  άρχισε την ομιλία  του με τη φράση «είναι η ώρα της αλήθειας», δίνοντας μια απάντηση στο ερώτημα που θέτει το ίδιο εξαρχής μέσω του αινιγματικού του τίτλου. Ο κ. Οταμπάσης μελέτησε το συγκεκριμένο μυθιστόρημα  σε σχέση  με την προηγηθείσα συλλογή διηγημάτων της συγγραφέως «Ελενίτ», που εξεδόθη το 2014 και συγκέντρωσε ευμενέστατα σχόλια από τη βιβλιοκριτική. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε: «η συλλογή “Ελενίτ, το πρωτόλειο  κείμενο της Τσελεπίδου, ανήκει στην λεγόμενη αστραπιαία μυθοπλασία που διαβάζεται απνευστί, καθιστώντας τη σχέση μας με το χρόνο στιγμιαία και εφήμερη. Η θεματική κλωστή που ενώνει τα είκοσι πέντε διηγήματα, όπως αυτά διαγράφονται μέσα σε μόλις 100 σελίδες, με πρωταγωνίστριες κυρίως γυναίκες, είναι η οικογένεια και οι σχέσεις των μελών της.

Με την τεχνική της αφαίρεσης στον αφηγηματικό ιστό, η συγγραφέας διαπλάθει χαρακτήρες και συνθέτει μια πλοκή που μοιραία φωτίζει τις πιο σκοτεινές μας πλευρές με προεξέχουσα εκείνη της βίας, το αίσθημα της ανθρωποφαγίας και της κακοποίησης στην ολότητά της.». Ο κ. Οταμπάσης  ακολούθως σχολίασε τη μυθοπλασία αλλά και τους βασικούς ήρωες της «Αλεπούς» που σκιαγραφούν τη σύνδεση παρόντος-παρελθόντος με φόντο τόσο τη Μικρασιατική καταστροφή, όσο και την Ελλάδα του σήμερα, έθεσε δε ερωτήματα σχετικά με το αν το βιβλίο της Βίκυς Τσελεπίδου μπορεί να χαρακτηριστεί «ιστορικό μυθιστόρημα» ή «μεταμοντέρνο». Στάθηκε επίσης στα «εμβόλιμα χωρία όπως αυτά εντοπίζονται μέσα στο ευρύτερο σώμα του κειμένου», και ιδιαίτερα στο περιοδικό της εποχής «Ρομάντζο» που η συγγραφέας ενσωματώνει στο μυθιστόρημά της, έκλεισε δε την ομιλία του θέτοντας ένα ακόμη ερώτημα για την «κανονικότητα αγάπης και έρωτα» στην «Αλεπού».  

Σπύρος Κιοσσές, ΕΔΙΠ ΤΕΦ-ΔΠΘ«Η Τσελεπίδου συνθέτει ένα έργο με αφηγηματικό και αισθητικό έρμα, που αξιώνει μια ξεχωριστή θέση στη σύγχρονη ελληνική παραγωγή» 

Ο φιλόλογος Σπύρος Κιοσσές, ενταγμένος στο Εργαστηριακό Διδακτικό Προσωπικό του ΤΕΦ πλέον, ολοκλήρωσε την παρουσίαση του βιβλίου «Αλεπού, αλεπού, τι ώρα είναι;» χαρακτηρίζοντας το αφήγημα  «μεταιχμιακό», κινούμενο σε ιδεολογικό, θεματικό και  ειδολογικό πλαίσιο. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε: «Κινείται, ανάμεσα στο κοινωνικό σχόλιο και την υποκειμενική ψυχολογία, τον μοντερνισμό και τον μεταμοντερνισμό, τον ρεαλισμό και τον μαγικό ρεαλισμό. Πιστώνεται, έτσι, υπέρ της νέας πεζογράφου ότι ως τελική εντύπωση στον αναγνώστη μένει αυτή της ισορροπίας: παρά τις παραπάνω αντιθέσεις, η Τσελεπίδου επιτυγχάνει δεξιοτεχνικά να αποφύγει τη διάχυση, συνθέτοντας ένα έργο με αφηγηματικό και αισθητικό έρμα, που αξιώνει μια ξεχωριστή θέση στη σύγχρονη ελληνική παραγωγή».

Ο κ. Κιοσσές έθιξε ζητήματα μυθοπλασίας αλλά και εντοπισμού χώρο-χρόνου, ως «διαμορφωτικών παραγόντων της ατομικής και συλλογικής ψυχοσύνθεσης», και σχολίασε την έναρξη του μυθιστορήματος με τα πειστήρια και τα ντοκουμέντα, αλλά και την αέναη σχέση παρελθόντος-παρόντος ως «αφηγηματικών θυλάκων», τονίζοντας πως: «Ως άνθρωποι ζούμε μια δαιδαλώδη χρονικότητα, μια σειρά από αρχές και τέλη, γυρίζουμε σελίδες, αφήνουμε για πάντα πίσω μας πράγματα, ανθρώπους και καταστάσεις, κι αντίθετα κουβαλάμε για πάντα μαζί μας στοιχεία του παρελθόντος που νιώθουμε αεί παρόντα, μέσα και δίπλα μας.». Ο ομιλητής ολοκλήρωσε την παρουσίαση, με αναφορές στους θεματικούς άξονες της ζωής και του έρωτα: «πιο σφιχτά τις επιμέρους αφηγήσεις στο μυθιστόρημα δένουν δύο βασικοί θεματικοί άξονες, που στην ουσία τους συνενώνονται: η ζωή και ο έρωτας. Το ευμετάβολο της ζωής και του έρωτα. Ή, αν θέλετε, το αναπόδραστο της ζωής και του έρωτα, στο οποίο συμπλέκεται το οικείο με το ανοίκειο, το καθημερινό βίωμα με το μυστηριώδες αίτημα, το φυσικό (γιατί τι πιο φυσικό από τη ζωή και τον έρωτα;) με το αφύσικο (γιατί ποιος μπορεί πραγματικά να εξηγήσει τη ζωή και τον έρωτα;)». 

Ένα απρόσμενο δώρο: ζωντανά το «Λέιλαλιμ» από τον Μπάμπη Φαρασόπουλο και τον Γιάννη Παγκοζίδη 

Η εκδήλωση έκλεισε με ένα απρόσμενο δώρο από τους συνδιοργανωτές της εκδήλωσης, τον Σύλλογο Καππαδόκων-Μικρασιατών, με το καππαδοκικό τραγούδι των συγκινητικών τελευταίων σελίδων του μυθιστορήματος, το «Λέιλαλιμ», σε live εκτέλεση, με τον Μπάμπη Φαρασόπουλο στο τραγούδι  και τον Γιάννη Παγκοζίδη στο ούτι.  

Η Κομοτηνή αγκάλιασε την «Αλεπού» 

Πολυπληθής η παρουσία προσώπων που αγαπούν το βιβλίο στην εκδήλωση, και αγκάλιασαν ζεστά και την «Αλεπού». Μεταξύ των παρευρισκομένων, η αεικίνητη κοσμήτορας της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών κ. Ζωή Γαβριηλίδου, η πρόεδρος του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του ΔΠΘ, κ. Μαρία Τζιάτζη-Παπαγιάννη, η πρόεδρος του ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής Σοφία Μενεσελίδου, ο συγγραφέας Χρήστος Χαρτοματσίδης, η λάτρης του βιβλίου συγγραφέας Φωτεινή Ναούμ, η αρχαιολόγος Νάγια Δαλακούρα, οι φιλόλογοι Σοφία Σουβατζόγλου, Ρένα Μάινα, Στέφανος Γραβάνης, ο σύζυγος της συγγραφέως συγγραφέας Κώστας Καβανόζης, οι γονείς της Βίκυς Τσελεπίδου, η Κούλα Παπαδριέλλη, η Κούλα Πάτσαρη, η Άννα Βεκίνη, πολλοί πολλοί συνάδελφοι των νεαρών μεταπτυχιακών και διδακτορικών φοιτητών, πολλά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου και απλά μέλη του Συλλόγου Καππαδόκων-Μικρασιατών, μεταξύ των οποίων ο πρόεδρος Μπάμπης Φαρασόπουλος και η σύζυγός του Δέσποινα.  

«Η Αλεπού» ή ο βιασμός  «χθες»  και  «σήμερα»  

Της Κατερίνας Γηρούση*   

 

Το παρόν βιβλίο συστήνεται ανεπιφύλακτα σε κάθε αναγνώστη, που θέλει να «ζήσει» μέσα από τη διαδικασία της  ανάγνωσης, το δράμα του χθες και του σήμερα. Ζωντανεύει, με τρόπο μυθιστορηματικό, ιστορίες  του ξεριζωμού με την ανταλλαγή του ΄24  και τις «δένει» αρμονικά με ένα πιο ρεαλιστικό παρόν. Άξονας αναφοράς πάντα ο μεταφορικός τότε και κυριολεκτικός τώρα βιασμός. Και όλα αυτά, «πλεγμένα» εντέχνως από τη συγγραφέα που συνδέει το μυθικό παρελθόν, με ένα πιο ρεαλιστικό παρόν, φτάνοντας στα όρια του σουρεαλισμού. Μέσα από αλληγορίες και συνειρμούς, ξεδιπλώνεται η ιστορία που δεν έχει σκοπό τόσο να απαντήσει αλλά να θέσει διαχρονικά ερωτήματα. Το καινούριο αυτό μυθιστόρημα της Βίκυς Τσελεπίδου, προτείνεται στον καθένα που θέλει να κατανοήσει τη «βία» του ξεριζωμού από την πατρίδα αλλά και τη «βία» του σήμερα, μέσα από τα μάτια μιας κακοποιημένης γυναίκας. Και οι ιστορίες αυτές, παράλληλες και εναρμονισμένες, «δένονται» σε μια αέναη γραμμή του χρόνου, που τα όρια παρελθόντος, παρόντος, μέλλοντος σταματούν όσο η αφήγηση κυλάει και ο μύθος ξεδιπλώνεται…
 

*Η Κατερίνα Γηρούση είναι τεταρτοετής φοιτήτρια του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του ΔΠΘ.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.