Οταν η πραγματικοτητα γινεται παραμυθι…

Βίκυ Τσελεπίδου, συγγραφέας «Η βία, ο έρωτας, η προσφυγιά ξεπερνούν τον χρόνο» - Σήμερα η παρουσίαση του μυθιστορήματος της Βίκυς Τσελεπίδου «Αλεπού, αλεπού τι ώρα είναι;» με μνήμες από τη Μικρά Ασία

Το βιβλίο «Αλεπού, αλεπού τι ώρα είναι;», το δεύτερο συγγραφικό δημιούργημα της Καβαλιώτισσας συγγραφέα Βίκυς Τσελεπίδου, παρουσιάζεται σήμερα Τετάρτη 22 Νοεμβρίου στις 19.00 στη Λέσχη Κομοτηναίων.
 
Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που δανείζεται τον τίτλο του από ένα παιδικό παιχνίδι που παιζόταν στη Μικρά Ασία και συνεχίζει να παίζεται σήμερα στην Τουρκία, καθώς και τις αναμνήσεις, τις αφηγήσεις ζωής, αλλά και τα ντοκουμέντα των προγόνων της, αλλά και όσων άφησαν την πατρίδα τους αναζητώντας μία νέα, μέσω της ανταλλαγής των πληθυσμών. Αφηγήσεις ζωής «μεταμορφωμένες» ιδανικά στα πρόσωπα και την ιστορία των πρωταγωνιστών του μυθιστορήματος, που ξυπνά μνήμες Μικρασιάτικες, που μετουσιώθηκαν εξεπιτούτου σε παραμύθι, όπως τόνισε η συγγραφέας μιλώντας στο «Ράδιο Παρατηρητής 94 fm» με στόχο να αναδειχθεί «η ατόφια πραγματικότητα» των γεγονότων εκείνων, και όχι μόνον. Αφού η κ. Τσελεπίδου, μέσω  της Λουκίας, εγγονής προσφύγων και σύγχρονης των καιρών μας ηρωϊδας, μιλά και για άλλες  εκφράσεις της βίας που δεν εισπράττεται μόνον από πληθυσμούς εν ευρεία εκτάσει, όπως οι σημερινοί προσφυγικοί, αλλά και για τη βία που εισπράττουμε στο οικογενειακό περιβάλλον αλλά και σε όλα τα μέρη του πεπολιτισμένου κόσμου, στις διαπροσωπικές μας σχέσεις.
 
Βίκυ Τσελεπίδου όμως …
 
ΠτΘ: «Αλεπού, αλεπού τι ώρα είναι;» είναι ο τίτλος του δεύτερου μυθιστορήματός σας. Πώς ο τίτλος προϊδεάζει τον αναγνώστη σχετικά με το περιεχόμενό του;
Β.Τ.:
Το μυθιστόρημα αναφέρεται σε ένα παιχνίδι που έπαιζαν οι παππούδες μας στη Μικρά Ασία και που παίζεται ακόμα και σήμερα στην Τουρκία. Περιλαμβάνει κυνηγητό, ενώ ο χρόνος «παγώνει» κάθε φορά που μιλά η «αλεπού». Η επιλογή του τίτλου ήρθε όταν το βιβλίο ήταν ήδη έτοιμο, άρα συμπυκνώνει το περιεχόμενό του. Στο μυθιστόρημα  ο χρόνος ο χθεσινός είναι ο χρόνος ο σημερινός. Η βία, ο έρωτας, η προσφυγιά τον ξεπερνούν. Οι δείκτες του ρολογιού μετακινούνται συνεχώς μπρος-πίσω και έτσι είναι δομημένο όλο το βιβλίο. Δείχνει ότι όλη η ζωή είναι ένα παιχνίδι αλλά το αθώο παιχνίδι των παιδιών περιλαμβάνει κάποιον ανταγωνισμό και έρχεται σε αντίθεση με αυτό το παιχνίδι των μεγάλων. Μπλέκονται στην αφήγηση και θέματα διπλωματίας, οικονομίας μεταξύ των κρατών. 

«Κουβαλούσα το βιβλίο μέσα μου σαν συναίσθημα» 

ΠτΘ:. Μέσα από την ιστορία δύο οικογενειών αφηγείστε την ιστορία ενός ολόκληρου έθνους. Η ιστορία αυτή ξεκινά από την ανταλλαγή πληθυσμών και διασπάται στη συνέχεια του βιβλίου. Έχει κάποιον προσωπικό χαρακτήρα το μυθιστόρημα;
Β.Τ.:
Προέρχομαι από την Μικρασία εξ ολοκλήρου και άκουσα τις ιστορίες από τους παππούδες μου. Το βιβλίο το «κουβαλούσα» ήδη μέσα μου όλα αυτά τα χρόνια, όχι φυσικά ως δομημένη ιστορία, αλλά περισσότερο ως συναίσθημα. Κάποια στιγμή αυτό θα έβγαινε –όπως και βγήκε τελικά– στο χαρτί. Προβάλλονται επεισόδια από τη ζωή δύο γυναικών, γιαγιάς και εγγονής, που έζησαν και οι δύο τη βία. Η αφήγηση κάνει πολλά πισωγυρίσματα στον χρόνο και στους τόπους και ψάχνει να βρει το νόημα που συνδέει τις δύο ζωές τους με τις διάφορες μορφές βίας. Με ενδιέφερε να δω αν ο τρόπος που αντιμετώπισε η γιαγιά τη βία έχει να κάνει με τον τρόπο που την βίωσε η εγγονή, αν το τραύμα κληροδοτείται από γενιά σε γενιά. Προσπάθησα να απαντήσω στο ερώτημα, τι είναι αυτό που μας κάνει σήμερα να στρέψουμε το βλέμμα μας πίσω έντονα, έχοντας στο μυαλό ότι σύλλογοι Μικρασιατών, Καππαδοκών, Ποντίων είναι γεμάτοι με νέα παιδιά. 

«Αντικατοπτρίζεται η έγνοια του ανθρώπου να επιστρέψει σε έναν χαμένο παράδεισο» 

ΠτΘ: Και σήμερα ζούμε και τον ξεριζωμό, αλλά υπό άλλες συνθήκες. Οι νέοι στην Ελλάδα, για παράδειγμα, ξεριζώνονται από την πατρίδα τους, αλλά για άλλους λόγους…
Β.Τ.:
Το βιβλίο πραγματεύεται το κομμάτι της ρίζας, της προσφυγιάς, του χωρισμού κάποιου από τον τόπο του ή από κάποιον άλλον άνθρωπο και διερωτάται τελικά τι είναι «πατρίδα». Είναι ο τόπος που γεννηθήκαμε, η γλώσσα μας, η θρησκεία μας, τα έθιμά μας, ο πολιτισμός μας; Είναι η παιδική μας ηλικία, ο πρώτος μας έρωτας, οι εμπειρίες και οι σκέψεις μας, η διαδρομή που έχουμε κάνει μέχρι σήμερα και οι εμπειρίες και παραστάσεις που έχουμε κατακτήσει στον δρόμο; Το βιβλίο αντικατοπτρίζει και στο σήμερα τη βία και την έγνοια του ανθρώπου να επιστρέψει σε έναν τόπο, στη «μήτρα» που τον γέννησε, σε έναν «χαμένο παράδεισο» από τον οποίο εκδιωχτήκαμε κατά την Παλαιά Διαθήκη κάποτε. Γίνεται πιο εσωτερικό και πιο υπαρξιακό πριν τη «μεγάλη έκρηξη», μιας και διαλύεται στο τέλος από πλευράς θεματολογίας και γλώσσας. Η γλώσσα τελικά ως κύριο εργαλείο επικοινωνίας δεν συμβάλλει και τόσο πολύ στο να συνεννοηθούμε μεταξύ μας, δεν επιλύει προβλήματα. Η αφήγησή μου, λοιπόν, ξεκινάει με αυτήν την οικογένεια και σιγά σιγά διαλύεται σε παραγράφους, θραύσματα, σε φράσεις, σε λέξεις και, τελικά, σε κενές λέξεις, σε ηχήματα. 

«Η πατρίδα μας είναι όλη μας η περιουσία» 

ΠτΘ: Εσείς μέσω των ηρώων σας δίνετε τη δική σας απάντηση για την έννοια της «πατρίδας»;
Β.Τ.:
Ένα βιβλίο θέτει ερωτήματα και όχι απαντήσεις. Προσωπικά, όμως, νομίζω ότι πατρίδα μας είναι όλη μας η περιουσία. Είμαστε τελικά αυτό που έχουμε, αυτό που μας έδωσαν άλλοι, αλλά και αυτό που οι ίδιοι κατακτήσαμε ως βίωμα, ως ζωή, ως συναίσθημα. Ο δρόμος που περπατήσαμε μέχρι σήμερα. Αυτό που τελικά καθιστά όλα μας τα ερωτήματα αναπάντητα είναι το υπαρξιακό «από πού ερχόμαστε και πού πάμε;». Γιατί ο προορισμός, που είναι ο θάνατος, έχει τόσο πολύ να κάνει με το από πού ήρθαμε, με τη γέννηση, με το σημείο εκκίνησής μας. Είναι τελικά ένας φαύλος κύκλος, ένας τροχός για χάμστερ, που συνεχώς κινούμαστε πάνω εκεί; Αν δεν απαντηθεί αυτό το υπαρξιακό «από πού ήρθαμε και πού πάμε;» όλα μας τα ερωτήματα μένουν μετέωρα.
 
ΠτΘ: Οι κριτικές το έχουν χαρακτηρίσει και ως ένα ιστορικό βιβλίο, αφού μέσα σε αυτό παραθέτετε και πολλά ιστορικά ντοκουμέντα. Πώς δουλέψατε για τη συλλογή στοιχείων;
Β.Τ.:
Ήθελα να τα χρησιμοποιήσω οπωσδήποτε γιατί ζωντανεύουν την πραγματικότητα. Τα ντοκουμέντα αυτά ήταν μαρτυρίες ανθρώπων που ζήσαν στην Μικρασία και αντλήθηκαν από το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών. Ήταν συγκλονιστικές και με έκαναν να ανατριχιάσω. Στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών υπήρχαν, επίσης, τόμοι με διάφορα έγγραφα από την καθημερινότητά τους, από ένα έντυπο δαμαλισμού, ένα πιστοποιητικό γεννήσεως μέχρι τα κατάστιχά τους και τα αρχεία που κρατούσαν οι εκπαιδευτικές και εκκλησιαστικές κοινότητές τους. Ήθελα να δω, λοιπόν, πώς η πραγματικότητα μπορεί να γίνει  παραμύθι και πώς αυτό το παραμύθι μπορεί να αναδειχθεί σε ατόφια πραγματικότητα. Χρησιμοποίησα, επίσης, παραμύθια, αποσπάσματα από άλλα βιβλία και αποκόμματα από εφημερίδες. Υπάρχει μία πληθώρα ντοκουμέντων.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.