Χαρης Ευστρατιου, σκηνοθετης της παραστασης «Η Λιλια ειναι μια γυναικα, η οποια ενσαρκωνει την επανασταση»

Στο θεατρικό σανίδι της Κομοτηνής, το ερχόμενο Σάββατο στις 18 Νοέμβρη, στο θέατρο «Rex» , θα ανέβει για μία μοναδική παράσταση η «Λίλια» του Κομοτηναίου Χρήστου Χαρτοματσίδη. Η παράσταση πρωτοπαρουσιάστηκε στη Θεσσαλονίκη και συγκεκριμένα στο Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς μέχρι τις 12 Νοεμβρίου σε σκηνοθεσία Χάρη Ευστρατίου.

Λίγες μέρες πριν την έλευση της παράστασης στην πόλη μας ο κ. Ευστρατίου «βρέθηκε» στη συχνότητα του «Ράδιο Παρατηρητής» μιλώντας για το έργου του Χρήστου Χαρτοματσίδη, τους χαρακτήρες του, την προετοιμασία αλλά και την «επικαιρότητα» της «Λίλιας», της γυναίκας που ερωτεύτηκε ο «ποιητής της επανάστασης» Βλαντιμίρ Μαγιακόφσκι.
 
Χάρης Ευστρατίου όμως αναλυτικά…
 
ΠτΘ: Είναι και δική σας  Μούσα η Λίλια του Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι; Πότε ξεκίνησε η προετοιμασία της θεατρική παράστασης και τι αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό έχει, το οποίο προκαλεί το ενδιαφέρον στον θεατή;
X.Ε: Ήταν ένα ταξίδι που ξεκίνησε περίπου πριν από έξι μήνες, καθώς έπρεπε να ασχοληθούμε και με το κείμενο και με το λογοτεχνικό περικείμενο της ποίησης του Μαγιακόφσκι και της προσωπικής του ζωής την περίοδο του 1920 και του 1930. Μέσα από αυτό, καταλαβαίνει κανείς διαβάζοντας για τέτοιους ανθρώπους και τη σημαντικότητά τους, τον πολύ ενδιαφέρον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπιζαν την ίδια τη ζωή σ’ ένα περιβάλλον, το οποίο κοινωνικοπολιτικά δεν το συναντάμε σήμερα, τουλάχιστον όχι με την μορφή που υπήρχε τα χρόνια εκείνα.

«Νομίζω η ωραιότερη λέξη με την οποία αποτυπώθηκε η σχέση αυτών των ανθρώπων είναι η λέξη κοκτέιλ» 

ΠτΘ: Πώς τα πήγατε με τις εκρήξεις; Ο Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι αγαπά την Μπρικ, η οποία είναι η σύζυγος του Όσιπ Μπρικ. Αυτό το γνωστό στην ιστορία και τη λογοτεχνία ως ερωτικό τρίγωνο… Οι χαρακτήρες της θεατρικής παράσταση έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά, οι συμπεριφορές τους άρμοζαν για εκείνη την εποχή;
X.Ε : Η αρχική σκέψη ήταν να μην μείνουμε στο τρίγωνο. Νομίζω η ωραιότερη λέξη με την οποία αποτυπώθηκε η σχέση αυτών των ανθρώπων δεν είναι το τρίγωνο, αλλά η λέξη κοκτέιλ. Νομίζω, ότι με αυτή τη λέξη αποδίδεται απόλυτα η σχέση που είχαν αυτοί οι τρεις άνθρωποι. Η αρχική σκέψη ήταν να μην δώσουμε βάση, εγώ προσωπικά, να μην  δώσω βάση στο κοκτέιλ αυτό, στην ερωτική σχέση αυτών των ανθρώπων. Είναι τόσο έντονο αυτό που συμβαίνει, το οποίο στη σκηνή θα έβγαινε από μόνο του.
Αυτό που με ενδιέφερε εμένα περισσότερο, ήταν πώς αυτοί οι άνθρωποι βίωναν τους ίδιους τους εαυτούς τους μέσα σ’ αυτή τη σχέση και πώς επηρεάζονταν από την κοινωνικοπολιτική κατάσταση της εποχής τους. Άρα, οι εκρήξεις σχετίζονται με τους ίδιους τους ανθρώπους και όχι τόσο μ’ αυτό που βιώνουν. Είναι τρεις χαρακτήρες εντελώς διαφορετικοί μεταξύ τους, οι οποίοι διαχειρίζονται μια πραγματικότητα με εντελώς διαφορετικό τρόπο και όμως,  μ’ έναν μαγικό τρόπο για την εποχή τους, συνεχίζουν και συνυπάρχουν μαζί. 

«Αυτό, το οποίο είναι εντυπωσιακό στους  χαρακτήρες είναι ότι έχουν καταφέρει και έχουν περιπλέξει την ποίηση με τον ερωτισμό και το αντίθετο» 

ΠτΘ : Νομίζω ότι αυτό είναι και το χαρακτηριστικό του θεατρικού έργου, που έχει γράψει ο Χρήστος Χαρτοματσίδης, ότι η Λίλια του είναι ιδιαίτερη, δηλαδή έχουμε τρεις ήρωες πολύ γεμάτους ψυχικά, συναισθηματικά, ερωτικά. Δηλαδή είναι ένα έργο που και από τις λέξεις του ως γραπτό έργο σε συγκλονίζει…
Χ.Ε : Όταν υπάρχει μια θεατρική γραφή, η οποία αποτυπώνει τέτοιου είδους χαρακτήρες διευκολύνεται η ενασχόληση μ’ αυτά τα κείμενα, ακριβώς γιατί δίνουν περιθώρια δημιουργίας και περιθώρια αποτύπωσης εξωτερικών σκέψεων. Ο πραγματικός Μαγιακόφσκι, μέσα από τον τρόπο με τον οποίο διατύπωνε τα γεγονότα, παρουσιαζόταν ως μια τρομακτικά πολυσύνθετη προσωπικότητα και η ποίησή του το αποτυπώνει αυτό. Η Λίλια από την άλλη πλευρά, δεν είναι τόσο «υψηλή» προσωπικότητα, παρόμοιες γυναίκες υπάρχουν και στις μέρες μας. Αυτό, το οποίο είναι εντυπωσιακό στους  χαρακτήρες είναι, ότι έχουν καταφέρει και έχουν περιπλέξει την ποίηση με τον ερωτισμό και το αντίθετο. Την ποίηση που προκύπτει από τον ερωτισμό και το αντίθετα.
Αυτό το χαρακτηριστικό ήταν πάρα πολύ βοηθητικό, μέσα από το κείμενο του κ. Χαρτοματσίδη, τον οποίο θέλω να ευχαριστήσω και δημόσια και για την εμπιστοσύνη που μας έδειξε και για την στήριξή του όλον τον καιρό της προετοιμασίας της παράστασης. Στο θέατρο όταν παίρνουμε ένα θεατρικό κείμενο αναρωτιόμαστε τι θα «πετάξουμε» από αυτό. Από τον κ. Χαρτοματσίδη «πετάξαμε» ελάχιστα, και όταν λέω «πετάξαμε» δεν εννοώ «πετάξαμε» κείμενο, προσαρμόσαμε κείμενο, γιατί ήταν μια πολύ καθαρή θεατρική γραφή. 

«Ο Μαγιακόφσκι είναι ένας ποιητής, τον οποίο κάποιος δεν μπορεί να τον προσεγγίσει εύκολα» 

ΠτΘ: Στις μέρες μας οι νέοι δεν ασχολούνται συχνά με δρώμενα της τέχνης. Είχατε ασχοληθεί και πριν την παράσταση με τον Μαγιακόφσκι; Με ποιον τρόπο τον προσεγγίσατε;
Χ.Ε : Προτιμώ στη ζωή να βλέπω τα πράγματα λίγο αντίστροφα, δηλαδή ότι όλοι ασχολούνται αλλά δεν βρήκαν την ευκαιρία να το κάνουν. Άρα, σε μας δόθηκε η ευκαιρία να το κάνουμε και την αρπάξαμε. Το ευνοϊκό είναι ότι όλοι οι συνεργάτες έδειξαν πάρα πολύ ενδιαφέρον για την εποχή. Είναι λίγο παρεξηγημένος ο Μαγιακόφσκι. Είναι γνωστός, αλλά δεν είναι ένας ποιητής, τον οποίο κάποιος μπορεί να προσεγγίσει εύκολα. Είναι μια δύσκολη μορφή λογοτεχνίας κατά την άποψή μου.

Παρόλα αυτά, τα παιδιά, με τα οποία συνεργάστηκα έπρεπε να μελετήσουν και τα ίδια τον Μαγιακόφσκι. Έπρεπε να ασχοληθούν αρκετά, όχι μόνο με τους  χαρακτήρες, αλλά και μ’ ένα λογοτεχνικό περικείμενο, μ’ ένα περιβάλλον λογοτεχνικό και πιστεύω το κατάφεραν πάρα πολύ. Αυτό το οποίο λαμβάνω εγώ, εδώ στη Θεσσαλονίκη, είναι ότι όλοι  όσοι έρχονται να δουν την παράσταση ασχολούνται με τους ήρωες, πράγμα το οποίο με χαροποιεί πάρα πολύ και ελπίζω ότι το ίδιο θα συμβεί και στην Κομοτηνή.
 
ΠτΘ: Μαγευτήκατε από το περιβάλλον και την ποίηση του Μαγιακόφσκι; Παντρεύεται η πρωτοπορία στην ποίηση και η πρωτοπορία στην κοινωνία, με το δεδομένο ότι ο Μαγιακόφσκι κατέβαινε και διάβαζε την φουτουριστική ποίηση του στην κοινωνία…
Χ.Ε.: Αρχικά, ως προς το αν κάποιος μαγεύεται από το περιβάλλον και την ποίηση του Μαγιακόφσκι, ισχύει από την προσωπική μου εμπειρία ένα πάρα πολύ μεγάλο ναι. Έπειτα, νομίζω ότι στην ποίηση, αυτό που πρέπει να κάνει κανείς, είναι να κρατάει λίγο την απόσταση από την εποχή της. Νομίζω, ότι αυτό το χαρακτηριστικό, το έχει πολύ μεγάλη ανάγκη η ποίηση. Άρα, το κατά πόσο στην ψυχοσύνθεση του Μαγιακόφσκι η ποιητική του δραστηριότητα τον επηρέασε, ώστε να έχει την κατάληξη που είχε, αυτό ούτε μπορώ να το απαντήσω ούτε θέλω τώρα που ασχολούμαι με τον Μαγιακόφσκι. Θα ήθελα να το δω από απόσπαση χρόνου. Από εκεί και μετά υπάρχει μια ολόκληρη θεωρία —ακόμα και σήμερα η βιβλιογραφία συνεχίζει και υπάρχει και παράγεται— το κατά πόσο ο ποιητής είχε συμμετοχή —για να το πω ευγενικά— στο θάνατο του Μαγιακόφσκι, αυτό είναι κάτι το οποίο μπορούμε να το κουβεντιάσουμε. Κατά πόσο η ποίησή του επηρέασε αρνητικά ή ενόχλησε το καθεστώς της εποχής ή συνέβαλε γενικά στο θάνατο του Μαγιακόφσκι, αυτό είναι κάτι το οποίο μπορούμε να το κουβεντιάσουμε. Τον βαθμό, τον οποίο η ποίησή του επηρέασε πολιτικά ή ενόχλησε πολιτικά είναι κάτι για το οποίο, δεν έχω σαφή απάντηση να σας δώσω και είναι ένα ερώτημα, το οποίο τέθηκε και στην ίδια την παράσταση και κατά τη γνώμη μου απαντήθηκε από την ίδια την παράσταση. 

«Ο καθένας μπορεί να ταυτιστεί με την επανάσταση που βιώνει και προσδοκά» 

ΠτΘ: Πώς  υποδέχθηκαν τη «Λίλια» στο δημοτικό θέατρο Καλαμαριάς; Ποιες είναι οι προσλήψεις της σ’ αυτή τη φάση;
Χ.Ε.: Την υποδέχονται όπως ακριβώς ήθελα να την υποδεχθούν. Η Λίλια είναι μια γυναίκα, η οποία ενσαρκώνει την επανάσταση. Τι είδους επανάσταση, εγώ προσωπικά αφήνω τον θεατή να αποφασίσει, αλλά σίγουρα η Λίλια ενσαρκώνει μια μορφή επανάστασης, όπως και κάθε ένας από αυτούς τους χαρακτήρες του έργου ενσαρκώνει μια μορφή επανάστασης, όχι απαραίτητα της Οκτωβριανής ή της Ρωσικής ή της χωροχρονικής, αλλά μία μορφή επανάστασης. Ο καθένας μπορεί να ταυτιστεί με την επανάσταση που βιώνει και προσδοκά, ο καθένας από αυτούς τους χαρακτήρες, και αυτό ήταν κάτι το οποίο εμένα με τράβηξε πάρα πολύ στο κείμενο. Στο κείμενο, η ατάκα ότι κάποιος λέει για μια επανάσταση, λέγεται τουλάχιστον τέσσερις, πέντε φορές. Είναι πολύ εύκολο να αποτυπωθεί και πολύ εύκολο να εντυπωθεί στο μυαλό του θεατή. Δεν ήθελα οι προσλαμβάνουσες  της Λίλιας να είναι αυτές. Ήθελα οι προσλαμβάνουσες της Λίλιας ως χαρακτήρα και όλων των υπόλοιπων χαρακτήρων να είναι τέτοιες ώστε κάποιος θα μπορούσε να ταυτιστεί. Νομίζω ότι αυτό είναι ακόμα ένα στοιχείο, το οποίο εντυπώνεται καθαρά στην παράσταση. Αυτό πάντως για το οποίο αν μπορέσω να δημιουργήσω μια προσδοκία, είναι οι δύο χαρακτήρες του κ. Χαρτοματσίδη, οι δύο φρουροί, που κατά τη γνώμη μου είναι στοιχεία καταπληκτικής συγγραφής. 

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.